Нийтлэлүүдийн бүтэц

ҮНС-ийн барилга - Үнэт ховор номын музей 1

Мэдээ

100 жил

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Алтан чуулбар

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Дипломатын түүхэн дэх Чингис хаан
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Вебийн дотоод зүйлс

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Дипломатын түүхэн дэх Чингис хаан

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Дорно дахины номын сан хөмрөг

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Дөрвөн үндэсний чухал хураангуйн бичиг
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/07/Дөрвөн-үндэсний-чухал-хураангуйн-бичиг-3.docx
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны эхний хэсгийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны үргэлжлэлийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Өвөр Монголын гэрэл зураг.
    Урлагийн олон төрөл зүйл дотор гэрэл зургийн түүх тийм урт биш. Тэр бол орчин үеийн физик ба химийн ухааны хөгжилтийн бүтээгдэхүүн мөн. Гэрэл болон сүүдэр бол гэрэл зургийн үндсэн элемент болдог хэмээн Өвөр Монголын гэрэл зураг түүврийн оршилд өгүүлжээ. Гэрэл зурагчид Өвөр Монголынхоо байгалийн сайхан, үндэстний зан заншил, түүхэн ахуй байдлын онцлогийг хэрхэн буулгасныг эндээс …
  • Өвөр Монголын зураг шуумал.
    ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж хэвлэсэн “Өвөр Монголын урлагийн цуврал”-ын нэг нь энэхүү Өвөр Монголын зураг шуумал юм. Энэ түүвэрт үндэстний болон орон нутгийн онцлогийг тусгасан хятад зураг, тосон ба усан будгийн зураг, бийрийн зургуудыг багтаажээ. МУҮНС-ийн Дорно дахины номын сан хөмрөг. Номын нэр: Өвөр Монголын зураг шуумал Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: …
  • Өвөр Монголын тамга сийлмэл
    Дорно дахины үндэстний соёлын өвөрмөц нэгэн хэлбэр бол тамга сийлмэлийн урлаг юм. Өвөр Монголын тамга сийлмэлийн урлаг эртний уламжлалаа залгамжлахын сацуу тал нутгийн соёлын шинжийг шингээж өөрийн онцлогоо бүрэлдүүлэн хөгжиж ирснийг уг түүврээс харж болно. Номын нэр: Өвөр Монголын тамга сийлмэл Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: Хөх хот Хэвлэлийн газар: Өвөр Монголын их сургуулийн …
  • Өвөр Монголын уран бичлэг.
    Одоогоос 75 жилийн өмнө Монгол үндэстнээр голлогч үндэстэн болгосон анхдагч цөөн тоот үндэстний өөртөө засах орон байгуулагдсан түүхтэй. ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж Өвөр Монголын урлагийн цувралыг найруулан хэвлэж байжээ. Үүний нэг нь Өвөр Монголын уран бичлэг юм. Тус номд Өвөр Монголын уран бичигтнүүдийн бүтээлүүдээс түүвэрлэн оруулжээ. Уран бичлэг бол нэгэн зүйлийн уламжлалт урлагийн …

Дүрэм, журам

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Дэлхийн олон хэл дээр хэвлэгдсэн Чингис хааны тухай бүтээлүүд

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Монгол номын сан хөмрөг

Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөг

  • “Бага насны хөвгүүд охидыг сурган хүмүүжүүлэх учрыг товчлон үзүүлсэн бичиг”
    Энэхүү дэвтэрчилсэн сударт: Нялх багаасаа эрдэм ном сурч боловсорсноор олонд тус дэм хүргэж хойдын буяныг үйлдэх нь эр эмд ялгалгүй хэрэгтэй тухай өгүүлсэн байна. Бүтээсэн он, зохиогч Тодорхойгүй.Цардмал цайвар цэнхэр даавуун хавтастай.Муутуу цаасан дээр хар бэхээр Хичээнгүй бичгээр бичсэн.Нийт 24 хуудастай, 26.x26 см хэмжээтэй.Дансны дугаар-3426/96371Б-121 МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөг.
  • “Дөрөвдүгээр гэгээнтний намтар оршвой”
    Энэхүү гар бичмэлд Дөрөвдүгээр богд гэгээнтний талаар тодорхой бичигдсэн байхаас гадна эш үзүүлсэн, зарлиг, түүх, эрдэм номд шамдахын ач тус хийгээд сахил санваарыг сайн сахих ба хувраг хүний ёс суртахуун ямар байвал зохих талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлан бичсэн ном юм. Хятад муутуу цаасан дээр хичээнгүй бичгээр дэвтэрчилсэн хэлбэрээр бичигдсэн.24 см-ийн урттай32 хуудастай1 нүүрэнд 13 мөрөөр бичсэн. …
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай.
    Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай номын танилцуулгыг энд дарж үзнэ үү.
  • Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс.
    Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс. Богд эзэн Чингис хааны шүтсэн алтан сүлдний сан. Суут богд Чингис хааны гэгээнээ өргөх өчиг оршвой. Чингис хааны энэ гурван сангийн судар нь Монгол Улсын Үндэсний Номын санд хадгалагдаж байна. Тухайн ном нь 1185/96 гэсэн дансны дугаартай, 16 хуудас, 26×26.5cm хэмжээтэй. Бийрээр муутуу цаасан дээр хар бэхээр хичээнгүй …
  • БОР ОГОТНЫ ТУУЖ. 
    2770/96 дансны дугаартай.   13х25 хэмжээтэй.  Хятад цаасан дээр хар бэхээр гараар хичээнгүйлэн бичсэн, шар даавуун цардмал хавтастай, 20 хуудас бүхий дэвтэрлэж үдсэн хэлбэртэй судар юм. Зохиогч нь тодорхойгүй энэхүү сургаалын сударт: Урьд насандаа сайн үйл хийсэн хүн бурхны зарлигаар дахин хүн биеийг олж төрдөг, харин нүгэлт муу зүйл хийсэн хүмүүс адгуус болон төрдөг гэдгийг уран зохиолын аргаар …
  • Зарлигаар тогтоосон монгол улсын шастир.
    1918 онд Богд хааны зарлиг бууж Монгол шастир зохиох ажлыг эхлүүлэн 1919 онд түүхэн хутагт хувилгаадын түүх шастирыг хураангуйлан бичсэн уг бүтээлийг дүүргэж байжээ. Монгол шастирыг бүтээхэд голлон оролцсон хүмүүс бол Да лам Цэрэндэндэв, Хурц билигт Гомбо-цэрэн, Сэцэн хан аймгийн хурц гүн Галсандоной, Гавж Зава Дамдин, Гүүш Сумъяа, Гүн Дашням, Намсрайжав, Тогтох нар юм. Энэ …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюун түлхүүр сургаал
    Оюун түлхүүр сургаал нь 13-р зууны үеэс уламжлагдан ирсэн монгол сургаалт зохиолын нэг юм. Энэ зохиол нь ард түмний дунд түгээмэл дэлгэрсэн сургаал бөгөөд олон бичээч нарын гарыг дамжин хуулагдсаар ирсэн тул нэлээд засварлагдсан байх магадлалтай гэж эрдэмтэд үздэг бөгөөд шарын шашны нөлөө нэлээд тусгагдсан байдаг. Монголчууд гэрээр бичиг үсэг сурч байсан хүүхэд багачуудад цагаан …
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Тэнгэрээс заяатай богд Чингис хааны домог оршив.
    Уг зохиол нь Гонлүн хийдийн ширээт лам Цахар гэвш Лувсанчүлтэмийн “Сайн найлзуур огоот гарахуй хэмээгдэх” зохиолоос Буриадын Онон цүүгэл дацан буюу Төгс буянт өлзий хутгийн ном арвитгагч хийдийн шавь хэмээх Вагиндара сумади галва бадра дана буюу Агваанлувсангалсанжамба “Богд Чингис хааны домог” хэсгийг товчлон авч модон бараар арван тавдугаар равжунгийн гутгаар могой жил буюу 1869 онд …
  • Эрдэнэ зуугийн тухай.
    МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөгт хадгалагдаж буй энэхүү дэвтэрчилсэн сударт Монгол оронд шарын шашин хэрхэн дэлгэрснийг товчлон өгүүлсэн бөгөөд  Автай сайн хаан Эрдэнэ зууг байгуулсан хийгээд хаана хаана хэзээ ямар ямар сүм хийд шүтээн суварга байгуулсан учрыг дурдсан байна. Бүтээсэн он, зохиогч  Тодорхойгүй. Дэвтэрлэсэн. Цэцэгтэй цардмал улаан хүрэн торгон хавтастай. 26.8×27.7 см …

Монголчуудын бичиг үсгийн дурсгал

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Буянт хан хөвгүүний намтар /Вагиндра үсгээр/
    Бурхан багшийн хураангуй намтрыг орос цаасан дээр хар бэхээр хорголжин бараар вагиндра үсгээр барлажээ. XX зууны эхээр буюу 1905 онд буриад лам, соён гэгээрүүлэгч Агваандорж (Агваан Доржиев) монгол, тод бичгүүдэд тулгуурлан зохиосон шинэ үсэг билээ.
  • Галиг үсэг оршвой /Али-Гали үсэг/
    “Али Гали галиг үсгийг энэтхэг, санскрит нэр томьёог галиглахын тулд Харчины Аюуш гүүш 1587 онд зохиожээ. Энэхүү цагаан толгойн гар бичмэл нь санскрит, төвөд үсгийг хэрхэн галиглахыг журамласан бөгөөд 1800-аад оны эхэн үед бичигдсэн байна.”
  • Дөрвөлжин үсгийн дурсгал
    Уг дурсгалыг дөрвөлжин үсгээр орос хатуу цаасан дээр төмөр үзгээр ‘Монголын шинжлэх ухаан хөгжин бадрах болтугай’ хэмээн бичсэн байдаг.
  • Дөрвөлжин үсгийн дурсгал
    Уг дурсгалыг дөрвөлжин үсгээр орос хатуу цаасан дээр төмөр үзгээр ‘Монголын шинжлэх ухаан хөгжин бадрах болтугай’ хэмээн бичсэн байдаг.
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Соёмбо үсгийн цагаан толгой
    Өндөр гэгээн Занабазарын зохиосон соёмбо үсгээр бичсэн энэхүү цагаан толгойг орос цаасан дээр улаан шунх, хар бэхээр бичжээ.
  • Суут богд Чингис хааны тууж хэмээх оршвой /Тод үсгээр/
    Зая бандида Намхайжамцын зохиосон тод үсгээр “Өнчин хөвгүүний сэцэлсэн шастир”-ыг муутуу цаасан дээр хар бэх, улаан шунхаар 30 мөрөөр бичсэн гар бичмэл эх юм.
  • Хэвтээ дөрвөлжин үсэг
    Хэвтээ дөрвөлжин үсгийг Өндөр гэгээн Занабазар 1686 онд дөрвөлжин бичигт тулгуурлан зохиожээ. Энэхүү нэг хуудас барын судар нь хэвтээ дөрвөлжин үсгийн цагаан толгой болно.

Монголын эзэнт гүрний түүх

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Мэдээ, мэдээлэл

  • ”Хүйс толгойн бичээс ба Монгол-брахми бичиг” лекц зохион байгууллаа
    Германы эрдэмтэн, монгол судлаач, доктор /Ph.D/ Солонгод Л.Хурцбаатарын “Хүйс толгойн бичээс ба Монгол-Брахми бичиг” лекцийг Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Үнэт ховор номын музейд зохион байгууллаа. Доктор Солонгод Л.Хурцбаатар монгол хэлний хамгийн эртний бичгийн дурсгал болох Хүйс толгойн бичгийг тайлан уншиж, монгол хэлний гарал үүсэл ба монголчуудын угсаа гарвалын судалгаанд онцгой хувь нэмэр оруулсан эрдэмтэн …
  • “НОМЫН САНЧ” СЭТГҮҮЛИЙН ШИНЭ ДУГААР ХЭВЛЭГДЛЭЭ.
    Номын санч, мэдээллийн ажилтнууд, номын хүрээний уншигч, зохиолч, бүтээгчдэд зориулагдсан онол, мэдээлэл, арга зүйн “Номын санч” сэтгүүлийн шинэ дугаар хэвлэгдлээ. Энэ удаагийн дугаарт(2022 оны №02(120)) үндэсний ном зүйн асуудлыг голлон авч үзэж 7 өгүүлэл, нийтлүүлсэн бол, хууль эрх зүй, сан хөмрөг, номын сангийн үйлчилгээ, баримтат өв, цахим номын сан сэдвийн дор нийт 17 өгүүлэл, нийтлэл …
  • “Үндсэн үлгэр” номыг номын сангуудын сан хөмрөгт хандивлалаа
    Монгол Улсын Их Хурлын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Л.Өлзийсайхан болон Парламентын номын сангийн төлөөлөл УИХ-ын дарга Г.Занданшатарын санаачилгаар УИХ-ын Тамгын газраас хэвлүүлсэн “Үндсэн үлгэр” номыг манай номын санд гардуулж өглөө. Мөн уг номыг нийслэл, аймаг орон нутгийн номын сангийн сан хөмрөгт хүргэхийг даалгалаа. “Үндсэн үлгэр” нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, ардчилал, хүний эрхийн талаарх …
  • “Үндэсний цахим ном зүй” нээлттэй, цахим хэлэлцүүлэг болно.
    Ном бүтээгч, ном хэвлэгч, ном, хэвлэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгч хэн бүхэнд зориулсан “Үндэсний цахим ном зүй” нээлттэй, цахим хэлэлцүүлэг 2023 оны 05 сарын 11-ний өдрийн 10 цагт болно. Дараах хаягаар нэвтэрч, Үндэсний ном зүйн талаар мэдээлэл сонсож, илтгэгчдээс тодруулга аваарай. “Үндэсний цахим ном зүй” хэлэлцүүлэг Thursday, May 11 · 10:00 – 11:30am Time zone: Asia/Ulaanbaatar …
  • “Хамтын цахим мэдээллийн сан үүсгэх нь” сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо
    УИХ-ын дарга Г.Занданшатарын ивээл дор 33 дахь удаагаа зохион байгуулагдаж буй “Үндэсний номын баяр”-ын өдрийг тохиолдуулан “Хамтын цахим мэдээллийн сан үүсгэх нь” сэдвийн дор номын санч, мэдээллийн ажилтнуудын дунд чөлөөт хэлэлцүүлгийг Монгол Улсын Үндэсний номын сан, Mongolian Libraries Consortium – Монголын Номын Сангуудын Консорциум хамтран зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлгийн эхэнд МУҮНС-ийн АӨТА-ны дарга Б.Бат-Эрдэнэ Цахимаар мэдлэгийг …
  • “Хил хязгааргүй номын сан” төслийн сургалт Өвөрхангай аймгийн нийтийн номын санд зохион байгуулагдлаа.
    “Хил хязгааргүй номын сан” төсөл энэ долоо хоногт Өвөрхангай аймагт амжилттай зохион байгуулагдлаа. Номын санчдыг чадавхжуулах сургалтанд аймгийн төвийн болон сумдын нийтийн номын сангийн ажилтнууд оролцлоо. Сургалтыг австралийн ЭСЯ-ны Хөтөлбөр хариуцсан мэргэжилтэн Х.Өрнөх Австралийн Тэтгэлгийн төгсөгч, МНСХ-ны Гүйцэтгэх Захирал М.Даваасүрэн Анагаах Ухааны Төв номын сангийн Захирал, МНСХ-ны Удирдах Зөвлөлийн гишүүн З.Баярцэнгэл нар удирдан явууллаа. Мөн …
  • “ГРИБАНОВСКИЙН УНШЛАГА ЯРИА ” ОЛОН УЛСЫН ХУРАЛ БОЛОВ.
    Энэ сарын 14-16-ны өдрүүдэд Саха-Якут Улсын Соёлын яам, Үндэсний номын сангаас зохион байгуулсан “Грибановскийн уншлага яриа (Грибановские чтения)” номын санчдын практик, эрдэм шинжилгээний олон улсын цахим хурал амжилттай болж өнгөрлөө. Тус хуралд Москва, Санкт-Петербүргийн Үндэсний номын сан, Монгол, Казакстаны Үндэсний номын сан, мөн Якутск, Омск, Оренбург, Эрхүү, Кизил, Хабаровск, Краснодар, Владимир хотын нийт 80 гаруй …
  • “ДАЯАРШИХУЙ” EBLIDA -аас IFLA хүртэл
    “ДАЯАРШИХУЙ” EBLIDA -аас IFLA хүртэл Монгол Улсын Үндэсний номын сан Олон Улсын номын сангийн холбоонд 1991 онд гишүүнээр элссэн цагаас хойш идэвхтэй хамтран ажиллаж байна. Дэлхийн номын сангуудын гол төлөөлөл, дуу хоолой болсон тус холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Гералд Лейтнертэй архивч, номын санч Маро Коффийн хийсэн ярилцлагыг толилуулъя. “ДАЯАРШИХУЙ” EBLIDA -аас IFLA хүртэл Гералд …
  • “МОНГОЛЧУУДЫН БИЧИГ НОМЫН ӨВ СОЁЛ” сэдэвт эрдмийн хэлэлцүүлэг, үзэсгэлэн өнөөдөр нээлээ.
    Монгол улсад орчин цагийн шинжлэх ухааны байгууллага үүсэж хөгжсөний 100 жилийн ойд зориулан Үндэсний номын сан, Архивын ерөнхий газар, Монголын Үндэсний музей, Соёлын өвийн үндэсний төвийн үзмэр, баримтуудын зэрэгцээ судлаачдын хувь цуглуулгаас өргөн олноо дээжлэн толилуулж байна. Үүнд, Дүрслэх урлагийн академийн Дээд Сургуулийн багш, доктор, профессор С.Бадрал (монголчуудын бичиг, номын дурсгал, түүнд холбогдох өв болон …
  • “Монголын номын сан – 100жилд” сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал боллоо
    Монгол Улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100-н жилийн ойдзориулсан олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал 2021 оны 11 дүгээр сарын 15-ндболлоо.1921 онд Монгол Улсад бүх нийтэд үйлчлэх анхны орчин үеийн номын сангийн үүдхаалга нээгдэж, 100-н жилийн түүхэн хугацаанд нийтийн болон төрөлжсөн номынсангууд олноор байгуулагдан соёлын үйлчилгээний хүрээ хүртээмжийгнэмэгдүүлэх, ард иргэдэд мэдлэг мэдээллийг түгээх үйлсэд …
  • “НОМ ХЭВЛЭЛИЙН САЛБАРЫН ЗОХИОГЧИЙН ЭРХ, ОЮУНЫ ӨМЧ, СОЁЛЫН ӨВИЙН ХАМГААЛАЛТ” СЭДЭВТ ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ БОЛЛОО
    Дэлхийн ном, зохиогчийн эрхийн өдрийг тохиолдуулан Монгол Улсын Үндэсний номын сангаас “Ном хэвлэлийн салбарын зохиогчийн эрх, оюуны өмч, соёлын өвийн хамгаалалт” сэдэвт хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлгээр Соёлын яамны Стратеги, хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга З.Баянзул “Соёлын салбарын хууль, эрх зүйн баримтууд дахь зохиогчийн эрхийн зохицуулалт”, Монголын номын сангийн консорциумын Гүйцэтгэх захирал Ч.Мөнх-Эрдэнэ “Номын сангуудын цахим …
  • “Тайвань дахь Эрдэнэс” үзэсгэлэнгийн хугацаа дуусахад 1 хоног үлдлээ
    “Тайвань дахь Эрдэнэс” үзэсгэлэнгийн хугацаа дуусахад 1 хоног үлдлээ. Үндэсний номын сан Тайванийн Хааны ордон музей, Синика хүрээлэн, Үндэсний төв номын санд эх хувиараа хадгалагдан буй хаад, хатдын хөрөг, уран зураг болон эртний нанхиад хэлээр бичсэн сурвалжуудын хуулбаруудыг дэлгэн “Тайвань дахь Эрдэнэс” үзэсгэлэнг үзэгч түмэндээ барьж байгаа билээ. Энэхүү “Тайвань дахь Эрдэнэс” үзэсгэлэнгийн үзмэрүүдээс дээжлэн …
  • “УЛСЫН БОЛОН ОРОН НУТГИЙН НОМЫН САНГИЙН НЭМЭЛТ ҮЙЛЧИЛГЭЭ ҮЗҮҮЛЭХ ЖУРАМ” БАТЛАГДЛАА.
    Соёлын сайдын 2022 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/379 дүгээр тушаалаар “Улсын болон орон нутгийн номын сангийн нэмэлт үйлчилгээ үзүүлэх журам” батлагдлаа. 2014 онд Номын сангийн тухай хуульд уг журмыг батлахыг заасан бөгөөд 7 жилийн дараа боловсруулагдан батлагдаж буйгаараа онцлог юм. Ингэснээр номын сангууд үндсэн үйлчилгээнээс гадна нэмэлт үйлчилгээ үзүүлэх төрөл, нөхцлийг тодорхой болгож …
  • “ХИЛ ХЯЗГААРГҮЙ НОМЫН САН” ТӨСЛИЙН НЭЭЛТ БОЛЛОО.
    Австралийн Элчин сайдын яам, Монгол Улсын Үндэсний номын сан, Монголын номын сангийн холбоо хамтран 2022-2023 онд зохион байгуулж буй орон нутгийн номын сангийн хөгжлийг дэмжих “Хил хязгааргүй номын сан” төслийн нээлт өнөөдөр Үндэсний номын сангийн Үнэт ховор номын музейн танхимд боллоо. Төслийн нээлтэд Австрали Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Кэйти …
  • Эх үрийн судар
    Шинээр нэмэгдсэн “Эх үрийн судар” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • IFLA сэтгүүлийн 12-р сарын дугаар хэвлэгдэн гарлаа.
    Тус сэтгүүл нь номын сангийн болон мэдээллийн үйлчилгээ, түүгээр дамжуулан мэдээлэл олж авахад нөлөөлж буй нийгэм, улс төр, эдийн засгийн талаар санал, шүүмж, нийтлэлүүдийг нийтэлдэг олон улсын сэтгүүл юм. Ирландын номын сангуудын сайн туршлага, тайланг харуулсан 2022 оны 12-р сарын дугаарт LIS талбарын хэтийн төлөвийг харуулсан 18 нийтлэл багтсан байна.
  • IFLA-гаас зохион байгуулсан сургалтын тухай мэдээлэл хийнэ.
    Гадаад харилцааны мэргэжилтэн Б.Нямдорж 2022 оны 12-р сарын 13-ний 14 цагт Сургалтын танхимд “Тайланд улсын Бангкок хотноо 2022 оны 11-р сарын 14-18-ны хооронд зохион байгуулагдсан IFLA, Номхон далай, зүүн өмнөд Азийн бүс нутгийн номын санчдын сургалт семинарт оролцсон тухай мэдээлэл хийх тул та бүхэн идэвхтэй хамрагдана уу ?
  • Mongolian Library Update-2022 улсын IX зөвлөгөөн Цахим эрин дэх үндэсний ном зүйн цахим мэдээллийн сан сэдвийн дор зохион байгуулагдлаа
    Монгол Улсын Засгийн газраас зорилт тавин хэрэгжүүлж буй “Цахим шилжилт”, “Цахим үндэстэн”, Соёлын яамнаас 2 дахь жилдээ зохион байгуулж буй “Соёлын бүтээлч сар”-ын хүрээнд “Цахим эрин дэх үндэсний ном зүйн цахим мэдээллийн сан” сэдвийн дор Номын санч- мэдээллийн ажилтнуудын “Mongolian Library Update-2022” улсын IX зөвлөгөөн 2022 оны 11 сарын 09-нд Удирдлагын академийнТөрийн албан хаагчдын сургалт, …
  • Авлигын эсрэг “НЭГДЬЕ” соён гэгээрүүлэх аяныг эхлүүллээ
    Энэ онд НҮБ-аас Авлигын эсрэг конвенц батлагдсаны 20 жилийн ойг тохиолдуулан “Дэлхий нийтээрээ авлигын эсрэг нэгдье” уриалгыг дэвшүүлэн, тус конвенцид нэгдсэн улс орон бүр зорилтот үйл ажиллагаа хэрэгжүүлж байна. Авлигатай тэмцэх газар нь авлигатай тэмцэх тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагын хувьд Монгол Улсын Засгийн газраас 2023-2024 оныг “Авлигатай тэмцэх жил” болгон зарласныг сайшаан дэмжиж, олон …
  • Агваанхайдав
    “Шашин амьтны тусыг үйлдэхэд өндөр суудал, үлэмж баян хөрөнгө зоорь, өнөр олон шавь, өнгө хээмсэг нэр цол хэрэггүй, харин хэн ухаантай бол болох нь тэр” Хамба номун хан Агваанхайдав. /1779-1839/ Хамба номун хан Агваанхайдав нь буддын гүн ухаанд нэвтэрхий, соён гэгээрүүлэгч төвдөөр гийсэн их эрдэмтэн байв. Тэрээр монгол, төвд, самгард хэл бичигтэн байсан бөгөөд төвөд …
  • Б.Ичинхорлоо: Монголын номын санг дэлхийн жишигт хүргэх ёстой
    Монгол үндэстний оюуны соёлын үнэт өв болох ном судрыг хадгалан буй Үндэсний номын сангийн 100 жилийн ой энэ онд тохиож буй
  • Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай.
    Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай номын танилцуулгыг энд дарж үзнэ үү.
  • Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс.
    Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс. Богд эзэн Чингис хааны шүтсэн алтан сүлдний сан. Суут богд Чингис хааны гэгээнээ өргөх өчиг оршвой. Чингис хааны энэ гурван сангийн судар нь Монгол Улсын Үндэсний Номын санд хадгалагдаж байна. Тухайн ном нь 1185/96 гэсэн дансны дугаартай, 16 хуудас, 26×26.5cm хэмжээтэй. Бийрээр муутуу цаасан дээр хар бэхээр хичээнгүй …
  • Г.Аюурзана: Үндэсний номын сангаас бидний сэтгэлгээний дээд оргил руу тэмүүлэх хүсэл эрмэлзэл сонсогддог
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн 100 жилийн ойг тохиолдуулан СГЗ, зохиолч Г.Аюурзанатай ярилцлаа.  -Таны энэ өдрийн амгаланг айлтгая. Монгол Улсад орчин цагийн номын сан үүсч хөгжсөний 100 жилийн ой тохиож байгаа учир таньтай номын сангийн талаар ярилцах гэсэн юм. Үндэсний номын сангийн 100 жилийн ой монголчуудын хувьд ямар ач холбогдолтой вэ? -Улс үндэстнээр овоглосон номын …
  • Гадаадын номын сан, архив, музейд хадгалагдаж буй Монгол ном бичгийн дурсгалууд
    Академич Д.Төмөртогоо Аливаа хэлний бичгийн дурсхал нь тухайн үндэстнийхээ түүх, соёлын бодит баримт, хэлний хөгжлийн биет материал болж байдаг. Эртний соёлтой улс үндэстэн бүр өөр өөрийн түүх, соёлыг тэмдэглэж үлдээсэн баялаг дурсгалтай байдгийн нэгэн адил бидний монголчууд үсэг бичиг, бичгийн хэлний мянга гаруй жилийн баялаг түүхтэй билээ.  Эдүгээ бидний үед уламжлан үлдсэн монгол хэлний эртний бичгийн дурсгалуудын хамгийн …
  • Д. Нацагдоржийн нэрэмжит шагналд нэр дэвших бүтээлүүдийн материалыг авч эхэллээ
    Монгол Улсын Засгийн газрын 2004 оны 124 дүгээр тогтоолоор баталсан “Д.Нацагдоржийн нэрэмжит шагнал олгох журам”-ын дагуу Монголын утга зохиолын хөгжил, ард түмнээ соён гэгээрүүлэх үйлсэд жинтэй хувь нэмэр оруулсан зохиолч, судлаач, орчуулагч нар болон Монголын уран зохиолыг гадаадад сурталчлахад тодорхой хувь нэмэр оруулсан гадаадын иргэнд олгодог Д.Нацагдоржийн нэрэмжит шагналд нэр дэвшихийг урьж байна. Д.Нацагдоржийн нэрэмжит …
  • Дөрвөн үндэсний чухал хураангуйн бичиг
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/07/Дөрвөн-үндэсний-чухал-хураангуйн-бичиг-3.docx
  • ЕБС-ИЙН СУРАГЧИД НОМЫН САНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААТАЙ ТАНИЛЦЛАА
    Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн И.Цэцэгбаяр багштай 7 ангийн 42, 1 дүгээр сургуулийн Монгол хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Н.Наранчимэг багштай 10 ангийн 35 сурагч номын сангийн үйл ажиллагаатай танилцаж, үнэт ховор номын музейгээр аяллаа. Аяллаас олж мэдсэн зүйлсээр нь танин мэдэхүйн асуулт хариултын тэмцээн явуулж 2 сурагчийг ном, дурсгалын зүйлээр шагналаа. Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн …
  • Залуу монгол судлаачид Үндэсний номын сангаар зочиллоо
    Олон Улсын Монголч эрдэмтдийн XII их хурал энэ сарын 10-12-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо болж байна. Энэ хүрээнд жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг Залуу монгол судлаачдын зуны сургуулийн оролцогчид Монгол Улсын Үндэсний номын сангаар зочиллоо. Залуу монгол судлаачид Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Үнэт ховор номын музейг үзэж сонирхон монголчуудын бичиг номын соёл, түүний уламжлалын …
  • Зорилтот бүлгийн уншигчдад сургалт хийж, ном хандивлалаа
    Монгол Улсын Үндэсний Номын Сан, Монголын Буддын Соёлын төв ТББ-тай хамтран Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын харьяа “Согтуурах, мансуурах донтой өвчтөнийг албадан эмчлэх газар”-т ном хандивлаж, “Ном унших арга зүй” сургалт зохион байгууллаа. Сургалтад тус газрын албан хаагчид болон эмчлүүлэгчид оролцлоо. Мөн ном “Уншлагын гурван сарын аян” зохион байгуулж, номын тэмдэглэл бичих дэвтэр хандивлалаа. УҮХ-ийн дарга …
  • Зохиогчийн эрх ба Номын сан
    Зохиогчийн эрх ба Номын сан
  • Зэвсэгт хүчний Хуурай замын цэргийн командлалтай хамтран ажиллалаа
    Монгол Улсын Үндэсний Номын сан, Зэвсэгт хүчний Хуурай замын цэргийн командлал хамтран ажиллах <<Номтой нөхөрлөе>> аяны хүрээнд Үндэсний номын сангийн Ном зүйч Т.Наранчимэг <<Ном унших ач тусын тухай зөвлөмж>> , Монгол дуу дүрс сан ТББ-ын тэргүүн дипломатч, судлаач Б.Баясгалан Үсэг бичигт суралцах үндэсний аян: 1936-1945 Ололт, Бэрхшээл, Сургамж сэдвээр мэдээлэл өгч, Солилцоогоор ном олгох гэрээ …
  • Их үйлсийн эзэд
    Монголчууд нэн эртнээс эхлэн бичиг үсгийг эрхэмлэн дээдэлж ирсэн ард түмэн
  • МОНГОЛ ГАНЖУУРЫГ ДАХИН ХЭВЛЭЖ, ТҮГЭЭХ ЁСЛОЛ БОЛОВ.
    Монгол Ганжуурыг дахин хэвлэж, түгээх ёслол өнөөдөр буюу XVII жарны “Буян үйлдэгч” хэмээх хар барс жилийн намрын дунд сарын шинийн арван тавны билэгт сайн өдөр Гандантэгчилэн хийдийн Батцагаан дуганд боллоо. Ганжуур нь Бурхан багшийн сургаал айлдварын эмхэтгэл “Зарлигийн хураангуй” гэсэн утгатай 108 ботиос бүрдэх Буддын шашны ариун судрын цоморлог бөгөөд XVI зуунд Алтан хааны зарлигаар …
  • Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Сэтгүүлийн нэр: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Шүүх явдлын яам. Агуулга: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүлийн нүүрэнд “ Энэхүү дэвтэр дор хэвлэсэн тогтоол дүрэм зэргийг аливаа яам, албаны газрууд албан бичиг лүгээ нэгэн адил хүчин төгөлдөр болгон дагаж шийтгэвээс зохимуй.”хэмээн бичсэн байна. Энэхүү сэтгүүлээс тухайн үеийн засгийн газрын …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Мэдээллийн зан үйл (Information behaviour)
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлагын энэ удаагийн зочин: АНУ-ын Нортвестерн Их Сургуулийн судлаач, Мэдээллийн шинжлэх ухааны доктор (Ph.D) Ядамсүрэнгийн Борчулуун Мэдээллийн зан үйл судлаач, сэтгүүлч, компьютерийн инженер мэргэжилтэй, интернэтээс санамсаргүй байдлаар мэдээ олж унших зан үйлийн чиглэлээр судалгаа хийдэг. Новосибирскийн технологийн улсын их сургуулийг удирдлагын автоматжуулсан системийн инженер мэргэжлээр …
  • Номын сангийн сан хөмрөгт байхгүй, түүх болон судалгаа, шинжилгээний ач холбогдол бүхий ном, судрыг нөхөн бүрдүүлэх журмын төсөл
    Энэ журам нь Номын сангийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.2 дахь хэсэгт “Номын сангийн сан хөмрөгт байхгүй, түүх болон судалгаа, шинжилгээний ач холбогдол бүхий ном, судрыг нөхөн бүрдүүлнэ. Нөхөн бүрдүүлэх журмыг соёлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.” гэж заасныг үндэслэл болгон улсын болон орон нутгийн төв номын сангууд үндэсний бичиг, соёлын өв, эртний ном судар, …
  • Номын сангийн тухай хуульд өөрчлөлт орлоо
    Номын сангийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтүүд татаж авахаар
  • Номын сантай танилцах аялал
    Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд, хичээлийн шинэ жилийг тохиолдуулан Монгол Улсын Үндэсний номын сангаас шинээр уншигчаар бүртгүүлж байгаа болон мэдээлэл шаардлагатай байгаа уншигчдийг чиглүүлэх, номын сантай танилцах аялалын хөтөлбөртөө урьж байна. Аялалд анги, хамт олон, бүлэг, ганцаарчилсан байдлаар хамрагдах боломжтой. Номын сантай танилцах аялал долоо хоногийн пүрэв гаргийн 15 цагаас эхлэх бөгөөд 70112397, 99273614 дугааруудад …
  • НҮБ-ийн мэргэжилтнүүд болон номын санчид Бангкок хотноо чууллаа.
    Information for Development: Libraries and UN Experts Engage in Bangkok
  • Онлайн мэдээллийн сангууд
    МҮНСангийн интернэт сүлжээнээс та бүхэн доорх онлайн мэдээллийн сангуудын зөвшөөрөгдсөн ном, сэтгүүлүүдийг үзэх эрхтэй боллоо. Энэхүү эрхийг авахад гүн туслалцаа үзүүлсэн Монголын Номын Сангуудын Консорциумд талархсанаа илэрхийлье. OECD/Organisation for Economic Cooperation and Development/ Энэхүү онлайн номын сан нь Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагаа болон Хөгжлийн Байгууллагаас/OECD/ гаргасан ном хэвлэл, сэтгүүл, статистикийн эмхэтгэл, мөн тус байгууллагаас гаргасан …
  • Онцлог хэрэгцээтэй иргэдэд зориулсан номын сангийн үйлчилгээ
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлагын энэ удаагийн зочин: Д.Нацагдоржийн нэрэмжит Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сангийн мэргэжилтэн, “Хараагүй хүмүүсийн инноваци хөгжлийн төв” НҮТББ-ын тэргүүн Майдарын Цэнгэл  Нийслэлд ерөнхий боловсролын сургууль төгсөж, Малайз, Тайланд улсад мэргэжил дээшлүүлсэн, харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан хүртээмжтэй технологиудыг Монголд нутагшуулах, олон улсын жишиг үйлчилгээг эх …
  • ОРОН НУТГИЙН НОМЫН САНЧДЫГ ЧАДАВХЖУУЛАХ СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛЖ БАЙНА.
    Булган, Орхон аймгийн сум, сургуулийн номын санчдын чадавхжуулах сургалт Булган аймагт болж байна. Сургалтад Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Мэдээлэл, арга зүй, эрдэм шинжилгээний хэлтсийн дарга Т.Хайдав, арга зүйч В.Түвшинтогтох нар мэргэжил арга зүйн сургалт, мэдээлэл хийн оролцож байна. Энэ үеэр номын санчдын ур чадварын уралдааныг зохион байгууллаа. Сургалт 2 өдөр үргэлжилнэ.
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Өмнөговь аймгийн номын санч, мэдээллийн ажилтнууд чадавхжуулах сургалтад хамрагдлаа
    Өмнөговь аймгийн ИТХ, ЗДТГ, Соёл урлагийн газраас хэрэгжүүлж буй “Нутгийн хишиг” хөтөлбөрийн хүрээнд тус аймгийн соёл урлагийн салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулах сургалт 2023 оны 02 сарын 03-ны өдөр Даланзадгад хотод зохион байгуулагдлаа. Номын сангийн салбар сургалтад аймгийн сумдын соёлын төв, ЕБС, нийтийн номын сангийн 46 номын санч, мэдээллийн ажилтан хамрагдлаа. Сургалтыг Монгол Улсын Үндэсний номын …
  • Санкт-Петербург дэх Оросын Үндэсний номын сантай онлайн уулзалт хийлээ
    Монгол Улсын Үндэсний номын сан, Санкт-Петербургийн Үндэсний номын сангийн хооронд 2023 оны 6 дугаар сарын 23-ны өдөр онлайн уулзалт амжилттай болж өнгөрлөө. Уулзалтад Монгол Улсын Үндэсний номын сангаас захирал Б.Ичинхорлоо, Ерөнхий номын санч Т.Баярлах, Мэдээлэл, арга зүй, эрдэм шинжилгээний хэлтсийн дарга Т.Хайдав, Арга зүйч В.Түвшинтогтох, Гадаад солилцооны номын санч Х.Нарандулам, Гадаад харилцааны мэргэжилтэн Б.Нямдорж нар …
  • Сүхбаатар аймгийн нийтийн номын сангаас “Номын баяр”, Номын санчдын нэгдсэн сургалтыг зохион байгууллаа.
    “Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд”-ийн хүрээнд Сүхбаатар аймгийн нийтийн номын сангаас зохион байгуулсан “Номын баяр”, “Номын санчдын нэгдсэн сургалтанд Соёлын яам, Монгол Улсын Үндэсний номын сан, номын сангийн салбарын багш, мэргэжилтнүүд уригдан оролцлоо. “Номын санчдын нэгдсэн сургалт”-аар Соёлын яамны Соёлын бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын ахлах мэргэжилтэн Б.Баяраа “Номын сангийн салбарын хүний нөөцийн чадавхийн асуудал”, МУҮНС-ийн …
  • Тогтмол хэвлэл, Орос сэтгүүлүүд
    Архивын түүх, онол, архитектур, бүртгэлийн менежментийн асуудлаарх Зөвлөлтийн шинжлэх ухаан, практик сэтгүүл. 1923-1941 онд “Архивное дело”, 1956 оноос “Информационный бюллетень Главного архивного управления МВД СССР”, 1965 оноос “Вопросы архивоведения” нэрээр гарч байв. Өдгөө “Отечественные архивы” нэрээр гардаг сэтгүүл. 1925,1935-1941 оны дугаарууд
  • УИХ-ын Тамгын газартай хамтран ажиллана
    Монгол Улсын Их Хурлын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Л.Өлзийсайхан, Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн захирал Б.Ичинхорлоо нар 2023 оны 5 дугаар сарын 26-ны өдөр “Хамтын ажиллагааны санамж бичиг”-т гарын үсэг зурлаа. Санамж бичгийн хүрээнд талууд цахим номын сангийн КОХА систем нэвтрүүлэх, сан хөмрөгийг хадгалах, хамгаалах, хамтран ашиглах, сэлбэн засах, сэргээн засварлах болон мэдээллийн сан, каталог …
  • УНГАР УЛСЫН НОМЫН САНГУУДТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАНА
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн захирал Б.Ичинхорлоо өнөөдөр Бүгд Найрамдах Унгар Улсын Засгийн газрын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, профессор Саболч Суромиг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд профессор Саболч Суроми Унгарын Ерөнхий сайдын Ажлын албаны итгэмжлэлээр хуучин анд нөхөдтэйгөө шинэ харилцаа тогтоохоор ирснээ онцлоод, Унгарын хоёр томоохон номын сан болох Сеченийн номын сан, Петофи Шандорын нэрэмжит номын сангийн …
  • УС СУВГИЙН УДИРДАХ ГАЗАР ҮНДЭСНИЙ ЦАХИМ НОМ ЗҮЙН САНД НЭГДЛЭЭ
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангаас 2023 онд хэрэгжүүлж буй “Үндэсний цахим ном зүй”-н ажлын хүрээнд 2022 онд хэвлэгдсэн ном, бүтээлийн цахим ном зүйн нээлттэй нэгдсэн санг үүсгэхээр ажиллаж байна. Уг ажилд Ус сувгийн удирдах газрын хамт олон нэгдэж 2022 онд хэвлүүлсэн зохиол бүтээлүүдээ хандивлалаа. Ингэснээр тус байгууллагаас хэвлэгдсэн номын агуулга, хэвлэн нийтлэлийн мэдээллийг үндэсний болоод …
  • Утга зохиол, ном хэвлэлийн салбарын нэгдсэн хэлэлцүүлэг болно.
    Утга зохиол, ном хэвлэлийн салбарын нэгдсэн хэлэлцүүлэг 2022 оны 9 дүгээр сарын 29-ний өдөр Хүүхдийн төв номын санд болно. Монгол Улсын Засгийн газраас Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийн үндэсний болон салбарын тогтвортой хөгжлийг бэхжүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулахад дэмжлэг үзүүлэх, бүтээлч авьяасыг инновац шингэсэн нөхөн сэргээгдэх нөөц болгох зорилгоор “Төрөөс дэмжлэг үзүүлэх соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийн тэргүүлэх чиглэл”-ийг …
  • ҮНДЭСНИЙ НОМЫН САН ЗУНЫ ЦАГИЙН ХУВААРИЙН ДАГУУ АЖИЛЛАЖ БАЙНА.
    Уншигч, үйлчлүүлэгч та бүхэн ажлын өдрүүдэд 09-17 цагийн хооронд Үндэсний Номын сангаар үйлчлүүлээрэй. Манай номын сангаас: -Их уншлагын танхим /Баклавр болон түүнээс доош зэрэгтэй/ -Эрдэм шинжилгээний уншлагын танхим /Магистр болон түүнээс дээш зэрэгтэй/ -Тогтмол хэвлэл, цахим төлбөрт үйлчилгээний танхим -Уншигчийн үнэмлэх нээлт, сунгалт -Үнэт ховор номын музей -Номзүйн лавлагаа зэрэг үйлчилгээг дээрх цагийн хуваарийн дагуу …
  • ҮНДЭСНИЙ СОЁЛЫН ЗАМ СЭТГҮҮЛ
    Нүүдлийн соёл иргэншил уламжлалт өв соёлоо уламжлан өвлөх, соёл урлагаар дамжуулан гоо зүй, танин мэдэхүйн боловсрол олгох, соёл, урлагийн салбарын бүтээн байгуулалт, шинээр батлагдсан дүрэм, журам болон өөр бусад сонирхолтой мэдээ мэдээллийг нэгтгэн хүргэдэг “Үндэсний соёлын зам” сэтгүүлийн 2022 оны 2 дах дугаарыг цахим хэлбэрээр хүргэж байна. Доорх линкээр нэвтрэн орж уншаарай. https://online.fliphtml5.com/gccpa/aogc/?fbclid=IwAR1Azr41w90WJkY8UsXTJKpO_fV7m9XsaDdsKnjWjrsvsUqagxCj6nndZmg#p=8
  • Хулс, зэгсэн хавтас
    Нарийн савхан хулс буюу зэгсийг хэд хэдээр судрын өргөнд тааруулан эгнүүлээд нимгэн модоор хүрээлэн жаазалж, гадна талд гурав дөрвөн хатуу хамар нааж, сарьсаар бөхлөөд дотор талд нь бөс даавуу нааж хийдэг.
  • Цахимаар лавлагаа өгч эхэллээ
    Уншигч, үйлчлүүлэгч та бүхэн ажлын өдрүүдэд 09-17 цагийн хооронд Үндэсний Номын сангийн номын санчаас асууя хуудсаар дамжуулан лавлагаа авах боломжтой. https://nationallibrary.mn/nomiin-sanchaas-asuuy/
  • Цэнд гүнгийн орчуулсан, холбоо бүхий ном, материалын үзэсгэлэн
    Олон улсын Монголч эрдэмтдийн XII их хурлыг тохиолдуулан “Бодлогот баатар гүн сан”-гаас Цэнд гүнгийн орчуулсан “Монголын нууц товчоон” ил түүх номын баярыг Чингис хаан үндэсний музей, ШУА-ийн Хэл зохиолын хүрээлэн, Чингис хааны өв, соёлын хүрээлэн, Олон улсын Монгол судлалын холбоо, Монгол Улсын Үндэсний номын сан хамтран зохион байгууллаа. Номын үзэсгэлэн Номын үзэсгэлэн “Монголын нууц товчоон” …
  • Шинэ уншигчийг чиглүүлэх хөтөлбөр: Номын сантай танилцах аялал
    Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд, хичээлийн шинэ жилийг тохиолдуулан Монгол Улсын Үндэсний номын сангаас шинээр уншигчаар бүртгүүлж байгаа болон мэдээлэл шаардлагатай байгаа уншигчдийг чиглүүлэх, номын сантай танилцах аялалын хөтөлбөртөө урьж байна. Аялалд анги, хамт олон, бүлэг, ганцаарчилсан байдлаар хамрагдах боломжтой. Номын сантай танилцах аялал долоо хоногийн пүрэв гаргийн 15 цагаас эхлэх бөгөөд 70112397, 99273614 дугааруудад …
  • ШИНЭ ЭРИН ЗУУНЫ НОМЫН САН СЭДЭВТ СУРГАЛТЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛЖ БАЙНА
    Увс аймгийн Төв номын сангаас “Шинэ эрин зууны номын сан” сэдэвт сургалтыг 2022 оны 10 дугаар сарын 25-наас 26-ны өдрүүдэд зохион байгуулж байна. Сургалтыг Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн арга зүйч В.Түвшинтогтох удирдан явуулж, Увс аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй 19 сумын соёлын төвийн болон сургуулийн номын санчид, мөн аймгийн Төв номын сангийн номын …
  • Эртний түрэг толь бичиг
    Эртний түрэг толь бичигVIII-XIII зууны үеийн эртний түрэг бичгийн дурсгалуудаас олон арван жилийн туршид судалсан судалгааны материалын үндсэн дээр эмхэтгэгдсэн энэхүү толь бичиг нь бичгийн дурсгалуудад хадгалагдаж үлдсэн эртний түрэг хэлний үгсийн сан, аялгууны талаарх бүрэн мэдээллийг агуулсан анхны ном юм. Уг толь бичгийн эмхэтгэлийн ажлыг 1958-1962 оны үед эмхэтгэгчдийн бүлгийг толгойлж байсан А.К. Боровковын …
  • Япон Улсын Элчин Сайдын Яам, Отани Их Сургуулийн төлөөлөлийг хүлээн авч уулзлаа
    Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн захирал Б.Ичинхорлоо Япон Улсын Элчин сайдын яамны хоёрдугаар нарийн бичгийн дарга Ито Ёрико, Отанийн их сургуулийн багш Мацүкава Такаши нарыг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтаар яаралтай хамгаалах шаардлагатай цаас, даавуун суурьтай баримтат өвийн сэргээн засварлалт, хадгалалт хамгаалалтын төсөл хамтран хэрэгжүүлэх талаар санал солилцов. Уулзалтад Мэдээлэл, арга зүй, эрдэм шинжилгээний хэлтсийн дарга …
  • Японы Тоттори мужийн төлөөлөгчид номын сангийн үйл ажиллагаатай танилцлаа
    Япон улсын Тоттори мужийн дэд захирагч Камэи Казүёши, “Манлайлагч муж Тоттори” Хөгжлийн бодлогын төв газрын дарга Эндо Тошики, Гадаад харилцааны хэлтсийн дарга Ижима Ясүо, Гадаад харилцааны хэлтсийн даргын орлогч Танака Юкиясү, Гадаад харилцааны хэлтсийн ажилтан Сугаржавын Цэрэндолгор, Мужийн номын сангийн захирал Кобаяши Такаши, номын санч Андо Риэ, Шимода Нацүко нар 2023 оны 7 дугаар сарын …

Нийтлэл

Номын танилцуулга

  • “Бага насны хөвгүүд охидыг сурган хүмүүжүүлэх учрыг товчлон үзүүлсэн бичиг”
    Энэхүү дэвтэрчилсэн сударт: Нялх багаасаа эрдэм ном сурч боловсорсноор олонд тус дэм хүргэж хойдын буяныг үйлдэх нь эр эмд ялгалгүй хэрэгтэй тухай өгүүлсэн байна. Бүтээсэн он, зохиогч Тодорхойгүй.Цардмал цайвар цэнхэр даавуун хавтастай.Муутуу цаасан дээр хар бэхээр Хичээнгүй бичгээр бичсэн.Нийт 24 хуудастай, 26.x26 см хэмжээтэй.Дансны дугаар-3426/96371Б-121 МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөг.
  • “Байгалийн аймшигтай ба сүрхий улирал  үзэгдлийн тухай өгүүллүүд”
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт Оросын эрдэмтэн Рубакиний зохиосон “Байгалийн аймшигтай ба сүрхий улирал үзэгдлийн тухай өгүүллүүд” хэмээх нэгэн ном хадгалагдаж байна. Гонгоржов 1926 онд монгол хэлнээ орчуулсан бөгөөд Ардыг гэгээрүүлэх яамны хэвлэлд хэвлэгджээ. Уг ном нь Зэрэглээ Огторгуйд үзэгдэх нар сарны хүрээ ба бусад солонгын  тухай Огторгуйн хүйтэн ба хүн нь агаарын бөмбөрцөгт сууж …
  • “Дөрөвдүгээр гэгээнтний намтар оршвой”
    Энэхүү гар бичмэлд Дөрөвдүгээр богд гэгээнтний талаар тодорхой бичигдсэн байхаас гадна эш үзүүлсэн, зарлиг, түүх, эрдэм номд шамдахын ач тус хийгээд сахил санваарыг сайн сахих ба хувраг хүний ёс суртахуун ямар байвал зохих талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлан бичсэн ном юм. Хятад муутуу цаасан дээр хичээнгүй бичгээр дэвтэрчилсэн хэлбэрээр бичигдсэн.24 см-ийн урттай32 хуудастай1 нүүрэнд 13 мөрөөр бичсэн. …
  • Монгол улсын стандарт Номын сан, мэдээллийн байгууллагад мөрдөх стандартын эмхэтгэл
  • Таргуд Ядамжавын Цэвэл Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ
  • Соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалтын ёс зүйн зарчим
  • “Амьтан – Амьтдын нууцлаг ертөнцөөр”
    Шинээр нэмэгдсэн “Амьтан – Амьтдын нууцлаг ертөнцөөр” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Сайн уу найз минь
    ghghgh Уг бүтээл нь эхийн хайр, гэр бүлийн үнэ цэнэ, хайр сэтгэл, найз нөхөрлөлийн тухай өгүүлэх зургаан тууж, өгүүллээс бүтжээ. “Сайн уу найз минь” туужид 12 настай, тэс өөр орчинд өсөж хүмүүжсэн охидын нэгнээ гэх халуун сэтгэлийг баяр, гунигийг хөгжилтэйгөөр өгүүлэх ба хүн төрөлхтнийг заналхийлж буй аюулт дайсан тэднийгнөхөрлөлийг салгах хүртэл хамтдаа бэрхшээлээ даван туулж …
  • Өчигдөр уулзъя Роман
    Шинээр нэмэгдсэн “Өчигдөр уулзъя” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Төгөлдөр хуурын ертөнц
    Төгөлдөр хуурын ертөнц
  • Хэн нь хэн бэ
  • Эх үрийн судар
    Шинээр нэмэгдсэн “Эх үрийн судар” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Хүүхдийн тархийг хөгжүүлэх зарчмууд 
  • Тулгар биетэй байхад юу тулгарах бэ
  • Авилгын синдром
  • Хүүхэд хүмүүжүүлэх манжин арга
  • Амьсгалын эрхтний эмгэг судлал
  • Эго таны дайсан
    Шинээр нэмэгдсэн “Эго таны дайсан” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Манан буусан монголын золиос:Санжаасүрэнгийн Зориг
  • Хэрэглэгчийн хөтөч
    Шинээр нэмэгдсэн “Хэрэглэгчийн хөтөч” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Эрэгтэй хувцас
    Шинээр нэмэгдсэн “Эрэгтэй хувцас Эсгүүр, загварчилгаа, оёх технологи” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Гайхамшигт шинжлэх ухаан
  • Шинжлэх ухааны хөтөч
  • Ой тогтоолтын аргаар гадаад үг цээжлэх нь
  • Эдийн засгийн хөгжил, онол бодлого
  • Монгол хүмүүний удмыг тодорхойлох адууны тамганы соёл
  • Жек Ма-гийн бүтээсэн Алибаба
  • TOEFL, IELTS-ийн суурь 3000 үгс
  • Сурагчийн монгол хэлний тайлбар толь
  • Ууц нурууны өвдөлт ба үе мөчний хэрх өвчнийг анагаах арга
  • Байгалийн хөтөч
    Шинээр нэмэгдсэн “Байгалийн хөтөч” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Чамд хэн итгэх юм бэ 
  • Чамд хэн итгэх юм бэ
  • Япон хэлний ярианы ном
  • Хорт хавдрын эм олдсон
    Шинээр нэмэгдсэн “Хорт хавдрын эм олдсон” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • “ Эм заслыг машид товчлон хураангуйлсан            рашааны хурим хэмээх оршвой
    Сүмбэ Хамба Ишбалжир /1704-1788/ он буюу арван хоёрдугаар жарны хөх бичин жилийн билгийн улирлын 8-р сарын 15-ны луу цагт Хөх Нуурын Толь гацаанд төржээ. Түүнийг дөрвөн настайд нь 1707 онд Сүмбэ шавран Лувсандамбийжалцаны хувилгаанаар тодруулсан байна. 9 настай байхад нь Хөх нуурын Гонглон хийдэд залсан байдаг./ БНХАУ Хөх-нуур мужийн Хүжүгийн монгол үндэстний өөртөө засах сяний нутагт …
  • Дотоод Монголын зовлонт байдал
    Энэхүү номд тухайн үеийн Дотоод Монголын нийгмийн байдлыг дараах 7 дэд хэсэгт хуваан товч тодорхой өгүүлжээ. 1. Дотоод Монголын чуулган хошуу хүн амын тоо урт уудмын их төлөв нь 2. Дотоод Монголын ажил амьдралаа хохирогдсоны байдал 3. Дотоод Монголын засаг ноёд бас олон ардаа давхар дарладаг байдал 4. Олон хошууны туслагч түшмэд ба бялдууч бага …
  • Квант сэтгүүл
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи, Боловсролын шинжлэх ухааны академи Квант сэтгүүлийг Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи болон Боловсролын шинжлэх ухааны академиас эрхлэн гаргадаг. Академич И.К.Кикоин, А.Н.Колмогоров, П.Л.Капица нарын санаачлагаар квант сэтгүүлийн анхны дугаар 1970 онд олны хүртээл болж байжээ. Энэхүү сэтгүүл нь олон нийтэд зориулсан математик, физикийн танин мэдэхүйн сэтгүүл юм. Сэтгүүлээс шинжлэх ухааны …
  • Харьяат олон газраас өрх ам малын тоог мэдүүлэхэд нуун дарагсдыг цээрлүүлэн шийтгэх дүрэм хэмжээ
    Энэхүү хууль цаазын бичигт хүн малын тоог нуун дарагдуулсан тохиолдолд оногдуулах торгуулийн хэм хэмжээг өгүүлжээ. Тодруулбал: Харьяат олон газраас аймаг шавийн захиргаанаас, нутгийн захиргааны дүрмийн ёсоор бүх ардын засгийн газраас тусгайлан тушааснаар хөрөнгө малын үнэн тусыг тодорхойлон мэдүүлэхүйц нэгэнт тарсан байцаахыг ялган салгаж цээрлүүлэн шийтгэх дүрэм хэмжээ. 1-р зүйл: Аливаа хүний хөрөнгийн малыг нэгээс 3 …
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Агваанхайдав
    “Шашин амьтны тусыг үйлдэхэд өндөр суудал, үлэмж баян хөрөнгө зоорь, өнөр олон шавь, өнгө хээмсэг нэр цол хэрэггүй, харин хэн ухаантай бол болох нь тэр” Хамба номун хан Агваанхайдав. /1779-1839/ Хамба номун хан Агваанхайдав нь буддын гүн ухаанд нэвтэрхий, соён гэгээрүүлэгч төвдөөр гийсэн их эрдэмтэн байв. Тэрээр монгол, төвд, самгард хэл бичигтэн байсан бөгөөд төвөд …
  • Ардыг гэгээрүүлэх яамны дүрэм
    Монгол улс ХХ зууны эхэн үед хэд хэдэн түүхэн үе шатыг дамжиж ирсэн билээ. Түүн дотроо Ардын хувьсгал ялж ардын засаг мандсан даруйдаа хүн ардаа бичиг үсэгт сургах их үйл хэрэг өрнөсөн юм. Ардын Засгийн газрын 1923 оны 53 дугаар тогтоолоор Дотоод хэргийн яамны Сургуулийн хэлтсийг Судар бичгийн хүрээлэнтэй нэгтгэн тусгай яам байгуулахаар шийдвэрлэсэн байна. …
  • Бага сургуульд хэл бичиг заах арга
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт Ишдоржийн зохиосон “Бага сургуульд хэл бичиг заах арга” хэмээх нэгэн ном хадгалагдаж байна.   Ардыг гэгээрүүлэх яамны хэвлэл, 23-р он, Мөн Ulaanbaatar “Monglpress” № 1278 хэмээн номд дармаллан бичжээ.   Уг ном нь Заах арга хэмээх юу болох ба түүний тус Бага сургуульд хэл бичиг заах тухай Анх үсгийн цагаан …
  • Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай.
    Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай номын танилцуулгыг энд дарж үзнэ үү.
  • Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс.
    Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс. Богд эзэн Чингис хааны шүтсэн алтан сүлдний сан. Суут богд Чингис хааны гэгээнээ өргөх өчиг оршвой. Чингис хааны энэ гурван сангийн судар нь Монгол Улсын Үндэсний Номын санд хадгалагдаж байна. Тухайн ном нь 1185/96 гэсэн дансны дугаартай, 16 хуудас, 26×26.5cm хэмжээтэй. Бийрээр муутуу цаасан дээр хар бэхээр хичээнгүй …
  • БОР ОГОТНЫ ТУУЖ. 
    2770/96 дансны дугаартай.   13х25 хэмжээтэй.  Хятад цаасан дээр хар бэхээр гараар хичээнгүйлэн бичсэн, шар даавуун цардмал хавтастай, 20 хуудас бүхий дэвтэрлэж үдсэн хэлбэртэй судар юм. Зохиогч нь тодорхойгүй энэхүү сургаалын сударт: Урьд насандаа сайн үйл хийсэн хүн бурхны зарлигаар дахин хүн биеийг олж төрдөг, харин нүгэлт муу зүйл хийсэн хүмүүс адгуус болон төрдөг гэдгийг уран зохиолын аргаар …
  • Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг
    Н.П. Макаров нь Оросын нэрт хэл шинжлэлийн эрдэмтэн бөгөөд маш өндөр боловсролтой хүн байжээ. Тэрээр маш олон нэвтэрхий толь, толь бичгүүд зохиосныг оросын үе үеийн нэрт зохиолчид гарын авлага болгон хэрэглэсээр иржээ. Түүний А.Н. Энгельхардт болон В.В.Шеерер нартай хамтран зохиосон “Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг” нь 1909 онд хэвлэгдсэнээсээ хойш 14 удаа дахин хэвлэгдэж одоог …
  • Гэтэлгэгч дарь эх оршвой
    Намрын тэргэл саран мандлыгМянга давхарласан шиг царайлаг,Наргил оддын түмэн чуулганыгНэгэнд цогцлоосон шиг жавхаалагЭх дор мөргөмүй. /Дарь эхийн магтаалаас/ Гэтэлгэгч дарь эх оршвой.            Гар бичмэл /болгомол хар цаасан дээр алтаар 4 мөрөөр бичсэн/            Хуудасны тоо:5            Хэмжээ: 22.0×07.5 cm            Намбар нанзад бурхан Дарь эхэд зориулж айлдсан магтаал. Ногоон дарь эхийн туужаас хутагт Аръяабал …
  • Дөрвөн үндэсний чухал хураангуйн бичиг
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/07/Дөрвөн-үндэсний-чухал-хураангуйн-бичиг-3.docx
  • Дөрвөн цагийн байдлаар орчуулсан судар болой.
    Зохиогч нь тодорхойгүй энэхүү сургаалын зохиолыг Судар бичгийн хүрээлэнгээс Олноо өргөгдсөний арван хоёр (1922) онд Нийслэл хүрээн дэхь Орос Монголын хэвлэлийн газарт 32 нүүр бүхий хорголжин хэвээр хэвлэгджээ. Энэхүү ном болбоос хүний амьдралыг дөрвөн улиралтай адилтган зүйрлэж өгүүлсэн сургаалын зохиол юм. Тус зохиолд энэ тухай дурдахдаа: “Аяа орчлонгийн жам ёс хийгээд эргэгч дөрвөн цагийн байдлыг …
  • ЕБС-ИЙН СУРАГЧИД НОМЫН САНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААТАЙ ТАНИЛЦЛАА
    Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн И.Цэцэгбаяр багштай 7 ангийн 42, 1 дүгээр сургуулийн Монгол хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Н.Наранчимэг багштай 10 ангийн 35 сурагч номын сангийн үйл ажиллагаатай танилцаж, үнэт ховор номын музейгээр аяллаа. Аяллаас олж мэдсэн зүйлсээр нь танин мэдэхүйн асуулт хариултын тэмцээн явуулж 2 сурагчийг ном, дурсгалын зүйлээр шагналаа. Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн …
  • ЖАЛЗЭ ТЭМБАН ГАНЖУУР.
    МУҮНС-ийн Төвөд номын сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа Ганжуур судруудын дотор Жалзэ Тэмбан хэмээх ховор бөгөөд чухал түүхэн хэрэг явдалд холбогдох 111 боть, маш сайхан хичээнгүй нарийн үсэгтэй, бичмэл Ганжуур байдаг. Жалзэ-тэмбам хэмээх нэрийг зарим судлаач нар Төвөдийн Жалзэ хааны зарлигаар босго давуулж, гадагш гаргахыг хорьсон, хатуу цаазтай нандин эрхмийн ном болохыг заасан үг хэмээн хэлдэг …
  • Замбуутивийн умар зүгийн Их Монгол орны домгийн их шастир ухаантныг баясгагч гайхамшигт алтан дэвтэр оршвой.
    XX зууны эхэн үед Их хүрээний Зава Дамдин гавж хэмээн алдаршсан Лувсандаян буюу Лувсандамдин нь (1867-1937) Түшээт хан аймгийн Дайчин бэйсийн хошуу одоогийн дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын нутагт 1867 онд мэндэлжээ. Бага насандаа нутгийнхаа Цахиуртын жасад сууж лам болсон ба 17 насандаа Их хүрээний Гунгаачойлин дацанд  олон жил ном үзэж, 1905 онд гавжийн дамжаа барьсан …
  • Зарлигаар тогтоосон монгол улсын шастир.
    1918 онд Богд хааны зарлиг бууж Монгол шастир зохиох ажлыг эхлүүлэн 1919 онд түүхэн хутагт хувилгаадын түүх шастирыг хураангуйлан бичсэн уг бүтээлийг дүүргэж байжээ. Монгол шастирыг бүтээхэд голлон оролцсон хүмүүс бол Да лам Цэрэндэндэв, Хурц билигт Гомбо-цэрэн, Сэцэн хан аймгийн хурц гүн Галсандоной, Гавж Зава Дамдин, Гүүш Сумъяа, Гүн Дашням, Намсрайжав, Тогтох нар юм. Энэ …
  • Зэс барын Жадамба судар.
    Монголын сүүлчийн эзэн хаан буюу 8-р богд Жавзандамба хутагт Монгол дархны хосгүй авьяас, ур чадвар шингэсэн зэс барын Жадамба судрыг бүтээлгэж хойч үедээ өвлүүлж үлдээсэн нь өдгөө МУҮНС-ийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байна. Бүтэн гарчиг нь “Хутагт билгийн чанад хязгаарт хүрсэн найман мянгат оршвой” Монголчууд Жадамба судраа үүрч сүм дуган гэр орноо гороолж, бурхан шүтээнийхээ дээр …
  • Ламын гэгээний анхдугаар дүрийн туурвисан зохиол бүтээлийн дээжис.
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/06/Монголын-эрдэмтэн-мэргэдийн-төвд-хэлээр-туурвисан-зохиол-бүтээлийн-дээжээс.-Цуврал-№1-2.pdf
  • Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой
    Сборникъ Монголо-Бурятской Народной Поэзiи. Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой. МУҮНС-н Монгол номын сан хөмрөгт оросоор “Сборникъ Монголо-Бурятской Народной Поэзiи” (ангилал нь 894.23/М-692), монгол болон вагиндра үсгээр “Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой” гарчигтай 1911 онд Петербүрг дэх Цагаан хааны Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн барханд хэвлэсэн 65 хуудас бүхий товхимол ном байна. Энэхүү товхимлыг …
  • Монгол дархан сүлд цаазтай газруудын учир.
    1921 онд Цэвээний зохиосон Монгол дархан сүлд цаазтай газруудын учир. Монголын олон аймаг нутагт онгон дайллага бүхий дархан цаазтай газрууд олон бий. Эрт цагаас ард түмэнд онгон сүлд дархан бурхан хэмээн зарлаж, цаазтай газар болгосоор ирсэн ба олон  түмнээр дархан цаазтай газар мал адуу явуулахгүй, хүн олон нутаглуулахгүй болгосон нь, байгалийг нүцгэлж, ан амьтныг үргээхгүй, …
  • Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Сэтгүүлийн нэр: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Шүүх явдлын яам. Агуулга: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүлийн нүүрэнд “ Энэхүү дэвтэр дор хэвлэсэн тогтоол дүрэм зэргийг аливаа яам, албаны газрууд албан бичиг лүгээ нэгэн адил хүчин төгөлдөр болгон дагаж шийтгэвээс зохимуй.”хэмээн бичсэн байна. Энэхүү сэтгүүлээс тухайн үеийн засгийн газрын …
  • Монгол үсэг сурах бага хөвгүүдийн сурлагыг удирдах мөрийн бичиг.
    Судар бичгийн хүрээлэнгийн анхны дарга Онхуд овогт Сангижавын Жамьянгийн зохиосон судалгаа шинжилгээний ном бүтээлүүд МУҮНС-ийн сан хөмрөгт хадгалагддаг. Бид энэ удаа С.Жамъяан гүний зохиосон “Монгол үсэг сурах бага хөвгүүдийн сурлагыг удирдах мөрийн бичиг” хэмээх номыг танилцуулж байна. Уг номд монгол хэлний цагаан толгой үсгүүдийг таниулан бичсэнээс гадна үсгүүдийг чанга, хөндий, саармагаар ялгаж, А-ийн эгшиг бүхий …
  • Монгол хүн сансарт.
    Эрхэм уншигч та бүхэндээ Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт хадгалагдаж буй Үнэн сонины 1981, 1991, 2001, 2021 оны 3-р сарын дугаарт нийтлэгдсэн монгол хүн сансарт ниссэн тухай  нийтлэлүүдээс тоймлон хүргэж байна. Үнэн сонины дээрх оны 3-р сарын дугааруудад монгол хүн сансарт ниссэн нислэгтэй холбоотой 110 гаруй нийтлэл байна. Нийтлэлүүдийг бүрэн эхээр …
  • Монгол хэлний яруу найруулга
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт дунд сургуулийн сурагчдад зориулсан “Монгол хэлний яруу найруулга” хэмээх нэгэн ховор ном хадгалагдаж байна. Уг номд хуучин үг, оньсого, сургаал, ерөөл зэрэг Ардын амны өгүүлэл үгийн зохиол, Оюун түлхүүр, Чингис Богдын есөн өрлөгүүдтэй өнчин хөвгүүний цэцэлсэн шастир, Гүнгийн зуугийн гэгээний сургаалаас анх бүлгийн нэгэн хэсэг, Шидэт хүүрийн үлгэр, Гучин хоёр …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны эхний хэсгийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны үргэлжлэлийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУҮНС-ийн Өрнө дахины сан хөмрөгт хадгалагдаж буй онцлох номын танилцуулга. МУИС -ийн философийн тэнхимийн багш, философийн ухааны доктор, дэд профессор Б.Дэлгэрмаа
  • ОРОС СЭТГҮҮЛҮҮД
    Лабораторное дело.­– М .: Медгиз, 1956.­– №1.-31с.              / Лабораторийн ажил /  Энэ хүү сэтгүүл нь  ЗХУ-ын Эрүүл мэндийн яамнаас эрхлэн гаргасан эмч нарын сэтгүүл юм. Эмч нарын эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, нийтлэлүүд багтсан. Улсын анагаах  ухааны  уран зохиолын хэвлэлийн газар хэвлэгдсэн байна.      Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт: 1956-1960.-  №1-6;  1961-1983.-  №1-12;  1984.-  №1-6, 8-12;  1985-1986.- …
  • Очирваань бурхны хувилгаан эзэн Чингис хааныг тахих ёс, есөн хүсэл гарах сэтгэлийн эрхт хаан хэмээх оршвой.
    Энэхүү номыг Ордос нутгийн гэлэн лам Дондовын хүсэлтээр Цорж Агваанлувсандондов бичжээ. Агваанлувсандондов нь эх дагина Дондогдуламын номын багш байсан бөгөөд 1887 онд Их Хүрээний цорж, 1900 онд Их Хүрээний дэд хамба, 1907 онд Их Хүрээний дархан цорж болж байжээ. Орос цаасан дээр хар бэхээр 6 мөрөөр бичсэнЦаасны хэмжээ:35.8×11 cmБичвэрийн хэмжээ:30×7.5 cmхуудасны тоо:5 Данс:NL10933-017
  • Оюун түлхүүр сургаал
    Оюун түлхүүр сургаал нь 13-р зууны үеэс уламжлагдан ирсэн монгол сургаалт зохиолын нэг юм. Энэ зохиол нь ард түмний дунд түгээмэл дэлгэрсэн сургаал бөгөөд олон бичээч нарын гарыг дамжин хуулагдсаар ирсэн тул нэлээд засварлагдсан байх магадлалтай гэж эрдэмтэд үздэг бөгөөд шарын шашны нөлөө нэлээд тусгагдсан байдаг. Монголчууд гэрээр бичиг үсэг сурч байсан хүүхэд багачуудад цагаан …
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Өвөр Монголын гэрэл зураг.
    Урлагийн олон төрөл зүйл дотор гэрэл зургийн түүх тийм урт биш. Тэр бол орчин үеийн физик ба химийн ухааны хөгжилтийн бүтээгдэхүүн мөн. Гэрэл болон сүүдэр бол гэрэл зургийн үндсэн элемент болдог хэмээн Өвөр Монголын гэрэл зураг түүврийн оршилд өгүүлжээ. Гэрэл зурагчид Өвөр Монголынхоо байгалийн сайхан, үндэстний зан заншил, түүхэн ахуй байдлын онцлогийг хэрхэн буулгасныг эндээс …
  • Өвөр Монголын зураг шуумал.
    ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж хэвлэсэн “Өвөр Монголын урлагийн цуврал”-ын нэг нь энэхүү Өвөр Монголын зураг шуумал юм. Энэ түүвэрт үндэстний болон орон нутгийн онцлогийг тусгасан хятад зураг, тосон ба усан будгийн зураг, бийрийн зургуудыг багтаажээ. МУҮНС-ийн Дорно дахины номын сан хөмрөг. Номын нэр: Өвөр Монголын зураг шуумал Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: …
  • Өвөр Монголын тамга сийлмэл
    Дорно дахины үндэстний соёлын өвөрмөц нэгэн хэлбэр бол тамга сийлмэлийн урлаг юм. Өвөр Монголын тамга сийлмэлийн урлаг эртний уламжлалаа залгамжлахын сацуу тал нутгийн соёлын шинжийг шингээж өөрийн онцлогоо бүрэлдүүлэн хөгжиж ирснийг уг түүврээс харж болно. Номын нэр: Өвөр Монголын тамга сийлмэл Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: Хөх хот Хэвлэлийн газар: Өвөр Монголын их сургуулийн …
  • Өвөр Монголын уран бичлэг.
    Одоогоос 75 жилийн өмнө Монгол үндэстнээр голлогч үндэстэн болгосон анхдагч цөөн тоот үндэстний өөртөө засах орон байгуулагдсан түүхтэй. ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж Өвөр Монголын урлагийн цувралыг найруулан хэвлэж байжээ. Үүний нэг нь Өвөр Монголын уран бичлэг юм. Тус номд Өвөр Монголын уран бичигтнүүдийн бүтээлүүдээс түүвэрлэн оруулжээ. Уран бичлэг бол нэгэн зүйлийн уламжлалт урлагийн …
  • Сайн үгт эрдэнийн сан “Субашид”
    Ухаантан мэргэд эрдмийн сан эзэгнэвчУвидас билгийн ном хаа холоос зөөнөУсан далайн сан хэмжээлшгүй их боловчУрсгал мөрөн бүгдийг хурааж авах мэт. /Эрдэнийн сан Субашидаас/ Сажа Бандид, XIII зууны эхний үед Субашид гэдэг шүлэглэлийг төвд хэлээр зохиожээ. Сажа Бандид Гунгаажалцан нь (1182 – 1251) Төвөдийн Зан мужийн хүн, Сажа (Цайвар шороот) нь түүний уг нутгийн нэр, Бандид …
  • ТАРГАН БАНДИДА ЦЭВЭЛВАНЧИГДОРЖ
    Сайн ноён хан аймгийн Агь үйзэн гүний хошуу хүрээний хувилгаан лам. Цэвэлванчигдорж (1836-1894) “Тарган бандид”, “Эрдэнэ бишрэлт мэргэн бандид” хэмээн олны дунд алдаршсан. Тэрээр «Мал адгуулагч дор туслахын учир адуу, тэмээ, үхэр, хонь, ямаан сүргийг арчлан эдлэх, эмчлэн засах арга» хэмээх таван номыг төвд хэлээр бичсэн нь Монголчуудын мал маллагааны арга, газар нутаг бүрийн өвөрмөц …
  • Тогтмол хэвлэл, Орос сэтгүүлүүд
    Архивын түүх, онол, архитектур, бүртгэлийн менежментийн асуудлаарх Зөвлөлтийн шинжлэх ухаан, практик сэтгүүл. 1923-1941 онд “Архивное дело”, 1956 оноос “Информационный бюллетень Главного архивного управления МВД СССР”, 1965 оноос “Вопросы архивоведения” нэрээр гарч байв. Өдгөө “Отечественные архивы” нэрээр гардаг сэтгүүл. 1925,1935-1941 оны дугаарууд
  • Тэнгэрээс заяатай богд Чингис хааны домог оршив.
    Уг зохиол нь Гонлүн хийдийн ширээт лам Цахар гэвш Лувсанчүлтэмийн “Сайн найлзуур огоот гарахуй хэмээгдэх” зохиолоос Буриадын Онон цүүгэл дацан буюу Төгс буянт өлзий хутгийн ном арвитгагч хийдийн шавь хэмээх Вагиндара сумади галва бадра дана буюу Агваанлувсангалсанжамба “Богд Чингис хааны домог” хэсгийг товчлон авч модон бараар арван тавдугаар равжунгийн гутгаар могой жил буюу 1869 онд …
  • Хуучны орос сэтгүүлүүд
    Кардиология 1 “Кардиология” 1937 онд Кардиология нэртэй гарч эхэлсэн бөгөөд 1971 оноос “Зүрх судлал” нэртэйгээр тус сэтгүүл хэвлэгдэх болжээ. Сэтгүүлд эмнэлзүйн, эмнэлзүйн өмнөх болон суурь судалгаа, түүнчлэн зүрх судасны өвчлөлийн зарим хэсэгт сэдэв тоймыг өгүүлдэг.                       Сан хөмрөгт:1962-1966№1-6; 1967-1989№1-12. 2. Кадры сельского хозяйства “Кадры сельского хозяйства” сэтгүүлийг 1975 оноос ЗСБНХУ-ын Хөдөө аж ахуйн яамнаас эрхлэн …
  • Цог сэтгүүл./Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг/
    Энэхүү сэтгүүлд их эрдэмтэн Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг нийтлэгджээ. Тэрээр хэлэхдээ: “Тэрчлэн дунд сургуульд монголын түүхийг бараг заахгүй байна. Монголын дунд сургуульд Македоны Александр, францын Напелеон нарыг сурагчдын чихийг дөжиртөл заагаад монголын их жанжин нэгдсэн монгол улсыг байгуулсан Чингис хаан, баатар эмэгтэй Мандухай нарын тухай шивнэж ч хэлдэггүй …
  • Чингисийн хоёр эр загалын тууж оршвой.
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт “Чингисийн хоёр эр загалын тууж оршвой” хэмээх 894.21 Ч-63 гэсэн данстай монгол бичгээр хэвлэгдсэн нэгэн ном хадгалагдаж байна. Чингисийн эр хоёр загалын тууж бол Монголын эртний уран зохиолын нэг бөгөөд бидний бичиг соёлын нандин өв юм. Утга санаа нь ах дүү хоёр загал морины дүрээр Чингис хаандаа бүх хүч чадлаа …
  • Шинжлэхүй ухаан
    Сэтгүүлийн нэр: Шинжлэхүй ухаан (1941 он №1) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Монгол ард улсын шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн сэтгүүл. Агуулга: 1941 оны №1 хуудас 7-д эрхлэгчдээс нийтэлсэн нь: “Энэ 1941 онд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын шинжлэх ухааны байгууллагын тэргүүлэгчдээс “Шинэ толь” сэтгүүлийн нэрийг “Шинжлэх ухаан” хэмээн өөрчилсөн бөгөөд энэ “Шинжлэх ухаан” хэмээх сэтгүүл нь хуучин ᠌᠌”Шинэ …
  • Эмгэг судлал, дотоод өвчний эмчилгээний сурах бичиг.
    Германы мэдрэлийн эмч Адольф фон Штрюмпел эмгэг судлал, хүний биеийн бүх эрхтэн системүүд өвөрмөц эмгэгийн талаар хамгийн өргөн агуулгатай энэхүү сурах бичгийг бичиж 1916 онд Петроград хотод анх хэвлүүлсэн байна. Нийт 139 зурагт тайлбар бүхий уг сурах бичиг нь анагаахын оюутнуудад чухал гарын авлага болж олон удаа дахин хэвлэгдэж байжээ. Зохиогч : Адольф фон Штрюмпел …
  • Эмэгтэйчүүдийн санал хэмээх сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтэс Агуулга: Сэтгүүлийг 1925 онд Дамдины Пагмадулам (зохиолч Д.Нацагдоржийн гэргий) санаачлан, намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтсийн сэтгүүл болгон хэвлүүлж байжээ. Энэхүү сэтгүүл Монголын эмэгтэйчүүд, Гоо марал гэсэн нэрээр гарч байсан. 1928 оны дугаар 8, 19-39 дүгээр хуудсанд  “Эмэгтэйчүүдийн бичиг үсгийн боловсролын тухай үлгэр жишээ болгосон өгүүлэл” – ээс …
  • Эрдэнэ зуугийн тухай.
    МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөгт хадгалагдаж буй энэхүү дэвтэрчилсэн сударт Монгол оронд шарын шашин хэрхэн дэлгэрснийг товчлон өгүүлсэн бөгөөд  Автай сайн хаан Эрдэнэ зууг байгуулсан хийгээд хаана хаана хэзээ ямар ямар сүм хийд шүтээн суварга байгуулсан учрыг дурдсан байна. Бүтээсэн он, зохиогч  Тодорхойгүй. Дэвтэрлэсэн. Цэцэгтэй цардмал улаан хүрэн торгон хавтастай. 26.8×27.7 см …
  • Эртний түрэг толь бичиг
    Эртний түрэг толь бичигVIII-XIII зууны үеийн эртний түрэг бичгийн дурсгалуудаас олон арван жилийн туршид судалсан судалгааны материалын үндсэн дээр эмхэтгэгдсэн энэхүү толь бичиг нь бичгийн дурсгалуудад хадгалагдаж үлдсэн эртний түрэг хэлний үгсийн сан, аялгууны талаарх бүрэн мэдээллийг агуулсан анхны ном юм. Уг толь бичгийн эмхэтгэлийн ажлыг 1958-1962 оны үед эмхэтгэгчдийн бүлгийг толгойлж байсан А.К. Боровковын …

Нууц товчоо ба Чингис хаан

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Онцгой бүтээлийн дээжис

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Арван бурхны тангараг
    Тус бүтээл нь хамгийн жижиг модон барын хэвлэл бөгөөд муутуу цаасан дээр хар бэхээр 4 мөрөөр барласан 14 хуудас бүхий судар юм. Уг номыг академич, төрийн 3 удаагийн шагналт, зохиолч Ц. Дамдинсүрэн 1980 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдөр Улсын номын санд бэлэглэжээ.
  • Итгэл /Зүү ороож оёсон/
    XIX зууны сүүлчээр Түшээт хан аймгийн Ар долоон гөрөөчин овгийн уран хатгамалч Должин гэгч эмэгтэйн зүү ороож урласан Итгэл хэмээх судар юм. Энэхүү номын үсгийг алтан саат утсаар нэг ч зангилаа гаргалгүйгээр хар даавуун дээр зүү ороож, маш гоёмсгоор урласан байх ба судрын нэг нүүрийг даавууныхаа нэг талд хатгасан бөгөөд ийм хоёр нүүрийг ар талаар нь судрын нэгэн хуудас болгон нийлүүлж ирмэгийг улаан торгон утсаар хөвөрджээ.
  • Монголын нууц товчоо /Хамгийн анхны хэвлэл/
    “Монголын нууц товчоо”-г анх Оросын эрдэмтэн П. И. Кафаров 1866 онд “Чингис хааны тухай эртний монгол түүх” хэмээх нэрээр орос хэлээр орчуулан хэвлүүлжээ.
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • С.Шагж – Дөт зам
    Шагж гуайн гар бичмэл нь манайд хадгалагдаж буй хамгийн жижиг монгол бичгээр бичсэн бүтээл юм. Энэхүү сурах бичигт монгол бичгийн цагаан толгой болон хэл зүйн зарим дүрмийг багтаасан байдаг.
  • Сахиусан дара эх
    XX зууны эхэн үед Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн жинхэнэ гишүүн, эрдэмтэн С. Шагж (1886-1938)-ийн бүтээсэн Ногоон, Цагаан Дара эхийн төвөд бичмэл судар юм. Нийтдээ 62 бадаг, 250 мөр, 5718 үсгийн тэмдэгт, 2510 цэг шад, бүхэлдээ 8228 тэмдэгтийг багтаажээ. Төвөд сав үсгээр 79 мөрөөр улаан хар бэхийг алаглуулан бичсэн, хамгийн жижиг бүтээл юм. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 2002 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2014 онд бүртгэгджээ.
  • Үлгэрийн далай /Төмөр хавтастай/
    Энэхүү гар бичмэл эх нь хоёр талдаа төмрөөр хавтаслаж, үдэж, нугасалсан хоёр талд нь гарчиг бичих хэв цохьсон гэдгээрээ онцлогтой хадгалалт хамгаалалтын өвөрмөц дурсгал юм.
  • Цогт нууцын хураангуйн үндэс /Сандуйн жүд/
    XX зууны эхэн үед Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн жинхэнэ гишүүн, эрдэмтэн С. Шагж (1886-1938)-ийн бүтээсэн Ногоон, Цагаан Дара эхийн төвөд бичмэл судар юм. Нийтдээ 62 бадаг, 250 мөр, 5718 үсгийн тэмдэгт, 2510 цэг шад, бүхэлдээ 8228 тэмдэгтийг багтаажээ. Төвөд сав үсгээр 79 мөрөөр улаан хар бэхийг алаглуулан бичсэн, хамгийн жижиг бүтээл юм. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 2002 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2014 онд бүртгэгджээ.
  • Энх-Амгалангийн Жадамба
    Манж Чин улсын Энх-Амгалан хааны үед (1662-1722) бүтээгдсэн энэ судар нь МУҮНС-д хадгалагдаж буй модон бараар барласан хамгийн том судар юм. Хятад муутуу цаасан дээр төвөд үсгээр 8 мөрөөр хар бэхээр сийлж барлажээ. Судрын хүрээ чимэглэлийг хуудас нэг бүрчлэн улаан шунхан дардсаар дарж хүрээ үүсгэсэн байдаг.
  • Эрдэнийн товч /Хуйлмал/
    1662 онд Ордосын түүхч Саган сэцэний туурвисан Хаадын Үндэсний Эрдэнийн товч нэрт түүхэн сурвалжийн хуйлмал гар бичмэл нь Монголчуудын ном соёлын түүхэн дэх хамгийн урт ном юм. Энэхүү хуйлмал эхийг хэдэн онд хэн бичсэн нь тодорхойгүй боловч бичгийн тиг хэлбэрээс үзвэл XIX зууны сүүл, XX зууны эхэн үеийнх байх магадлалтай хэмээн эрдэмтэд үздэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.

Өрнө дахины номын сан хөмрөг

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг
    Н.П. Макаров нь Оросын нэрт хэл шинжлэлийн эрдэмтэн бөгөөд маш өндөр боловсролтой хүн байжээ. Тэрээр маш олон нэвтэрхий толь, толь бичгүүд зохиосныг оросын үе үеийн нэрт зохиолчид гарын авлага болгон хэрэглэсээр иржээ. Түүний А.Н. Энгельхардт болон В.В.Шеерер нартай хамтран зохиосон “Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг” нь 1909 онд хэвлэгдсэнээсээ хойш 14 удаа дахин хэвлэгдэж одоог …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУҮНС-ийн Өрнө дахины сан хөмрөгт хадгалагдаж буй онцлох номын танилцуулга. МУИС -ийн философийн тэнхимийн багш, философийн ухааны доктор, дэд профессор Б.Дэлгэрмаа
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Эмгэг судлал, дотоод өвчний эмчилгээний сурах бичиг.
    Германы мэдрэлийн эмч Адольф фон Штрюмпел эмгэг судлал, хүний биеийн бүх эрхтэн системүүд өвөрмөц эмгэгийн талаар хамгийн өргөн агуулгатай энэхүү сурах бичгийг бичиж 1916 онд Петроград хотод анх хэвлүүлсэн байна. Нийт 139 зурагт тайлбар бүхий уг сурах бичиг нь анагаахын оюутнуудад чухал гарын авлага болж олон удаа дахин хэвлэгдэж байжээ. Зохиогч : Адольф фон Штрюмпел …
  • Эртний түрэг толь бичиг
    Эртний түрэг толь бичигVIII-XIII зууны үеийн эртний түрэг бичгийн дурсгалуудаас олон арван жилийн туршид судалсан судалгааны материалын үндсэн дээр эмхэтгэгдсэн энэхүү толь бичиг нь бичгийн дурсгалуудад хадгалагдаж үлдсэн эртний түрэг хэлний үгсийн сан, аялгууны талаарх бүрэн мэдээллийг агуулсан анхны ном юм. Уг толь бичгийн эмхэтгэлийн ажлыг 1958-1962 оны үед эмхэтгэгчдийн бүлгийг толгойлж байсан А.К. Боровковын …

Сан хөмрөгийн ном

  • “Бага насны хөвгүүд охидыг сурган хүмүүжүүлэх учрыг товчлон үзүүлсэн бичиг”
    Энэхүү дэвтэрчилсэн сударт: Нялх багаасаа эрдэм ном сурч боловсорсноор олонд тус дэм хүргэж хойдын буяныг үйлдэх нь эр эмд ялгалгүй хэрэгтэй тухай өгүүлсэн байна. Бүтээсэн он, зохиогч Тодорхойгүй.Цардмал цайвар цэнхэр даавуун хавтастай.Муутуу цаасан дээр хар бэхээр Хичээнгүй бичгээр бичсэн.Нийт 24 хуудастай, 26.x26 см хэмжээтэй.Дансны дугаар-3426/96371Б-121 МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөг.
  • “Байгалийн аймшигтай ба сүрхий улирал  үзэгдлийн тухай өгүүллүүд”
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт Оросын эрдэмтэн Рубакиний зохиосон “Байгалийн аймшигтай ба сүрхий улирал үзэгдлийн тухай өгүүллүүд” хэмээх нэгэн ном хадгалагдаж байна. Гонгоржов 1926 онд монгол хэлнээ орчуулсан бөгөөд Ардыг гэгээрүүлэх яамны хэвлэлд хэвлэгджээ. Уг ном нь Зэрэглээ Огторгуйд үзэгдэх нар сарны хүрээ ба бусад солонгын  тухай Огторгуйн хүйтэн ба хүн нь агаарын бөмбөрцөгт сууж …
  • “Дөрөвдүгээр гэгээнтний намтар оршвой”
    Энэхүү гар бичмэлд Дөрөвдүгээр богд гэгээнтний талаар тодорхой бичигдсэн байхаас гадна эш үзүүлсэн, зарлиг, түүх, эрдэм номд шамдахын ач тус хийгээд сахил санваарыг сайн сахих ба хувраг хүний ёс суртахуун ямар байвал зохих талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлан бичсэн ном юм. Хятад муутуу цаасан дээр хичээнгүй бичгээр дэвтэрчилсэн хэлбэрээр бичигдсэн.24 см-ийн урттай32 хуудастай1 нүүрэнд 13 мөрөөр бичсэн. …
  • Монгол улсын стандарт Номын сан, мэдээллийн байгууллагад мөрдөх стандартын эмхэтгэл
  • Таргуд Ядамжавын Цэвэл Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ
  • Соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалтын ёс зүйн зарчим
  • “Амьтан – Амьтдын нууцлаг ертөнцөөр”
    Шинээр нэмэгдсэн “Амьтан – Амьтдын нууцлаг ертөнцөөр” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Сайн уу найз минь
    ghghgh Уг бүтээл нь эхийн хайр, гэр бүлийн үнэ цэнэ, хайр сэтгэл, найз нөхөрлөлийн тухай өгүүлэх зургаан тууж, өгүүллээс бүтжээ. “Сайн уу найз минь” туужид 12 настай, тэс өөр орчинд өсөж хүмүүжсэн охидын нэгнээ гэх халуун сэтгэлийг баяр, гунигийг хөгжилтэйгөөр өгүүлэх ба хүн төрөлхтнийг заналхийлж буй аюулт дайсан тэднийгнөхөрлөлийг салгах хүртэл хамтдаа бэрхшээлээ даван туулж …
  • Өчигдөр уулзъя Роман
    Шинээр нэмэгдсэн “Өчигдөр уулзъя” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Төгөлдөр хуурын ертөнц
    Төгөлдөр хуурын ертөнц
  • Хэн нь хэн бэ
  • Эх үрийн судар
    Шинээр нэмэгдсэн “Эх үрийн судар” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Хүүхдийн тархийг хөгжүүлэх зарчмууд 
  • Тулгар биетэй байхад юу тулгарах бэ
  • Авилгын синдром
  • Хүүхэд хүмүүжүүлэх манжин арга
  • Амьсгалын эрхтний эмгэг судлал
  • Эго таны дайсан
    Шинээр нэмэгдсэн “Эго таны дайсан” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Манан буусан монголын золиос:Санжаасүрэнгийн Зориг
  • Хэрэглэгчийн хөтөч
    Шинээр нэмэгдсэн “Хэрэглэгчийн хөтөч” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Эрэгтэй хувцас
    Шинээр нэмэгдсэн “Эрэгтэй хувцас Эсгүүр, загварчилгаа, оёх технологи” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Гайхамшигт шинжлэх ухаан
  • Шинжлэх ухааны хөтөч
  • Ой тогтоолтын аргаар гадаад үг цээжлэх нь
  • Эдийн засгийн хөгжил, онол бодлого
  • Монгол хүмүүний удмыг тодорхойлох адууны тамганы соёл
  • Жек Ма-гийн бүтээсэн Алибаба
  • TOEFL, IELTS-ийн суурь 3000 үгс
  • Сурагчийн монгол хэлний тайлбар толь
  • Ууц нурууны өвдөлт ба үе мөчний хэрх өвчнийг анагаах арга
  • Байгалийн хөтөч
    Шинээр нэмэгдсэн “Байгалийн хөтөч” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • Чамд хэн итгэх юм бэ 
  • Чамд хэн итгэх юм бэ
  • Япон хэлний ярианы ном
  • Хорт хавдрын эм олдсон
    Шинээр нэмэгдсэн “Хорт хавдрын эм олдсон” номын талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл энд дарна уу.
  • “ Эм заслыг машид товчлон хураангуйлсан            рашааны хурим хэмээх оршвой
    Сүмбэ Хамба Ишбалжир /1704-1788/ он буюу арван хоёрдугаар жарны хөх бичин жилийн билгийн улирлын 8-р сарын 15-ны луу цагт Хөх Нуурын Толь гацаанд төржээ. Түүнийг дөрвөн настайд нь 1707 онд Сүмбэ шавран Лувсандамбийжалцаны хувилгаанаар тодруулсан байна. 9 настай байхад нь Хөх нуурын Гонглон хийдэд залсан байдаг./ БНХАУ Хөх-нуур мужийн Хүжүгийн монгол үндэстний өөртөө засах сяний нутагт …
  • Дотоод Монголын зовлонт байдал
    Энэхүү номд тухайн үеийн Дотоод Монголын нийгмийн байдлыг дараах 7 дэд хэсэгт хуваан товч тодорхой өгүүлжээ. 1. Дотоод Монголын чуулган хошуу хүн амын тоо урт уудмын их төлөв нь 2. Дотоод Монголын ажил амьдралаа хохирогдсоны байдал 3. Дотоод Монголын засаг ноёд бас олон ардаа давхар дарладаг байдал 4. Олон хошууны туслагч түшмэд ба бялдууч бага …
  • Квант сэтгүүл
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи, Боловсролын шинжлэх ухааны академи Квант сэтгүүлийг Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи болон Боловсролын шинжлэх ухааны академиас эрхлэн гаргадаг. Академич И.К.Кикоин, А.Н.Колмогоров, П.Л.Капица нарын санаачлагаар квант сэтгүүлийн анхны дугаар 1970 онд олны хүртээл болж байжээ. Энэхүү сэтгүүл нь олон нийтэд зориулсан математик, физикийн танин мэдэхүйн сэтгүүл юм. Сэтгүүлээс шинжлэх ухааны …
  • Харьяат олон газраас өрх ам малын тоог мэдүүлэхэд нуун дарагсдыг цээрлүүлэн шийтгэх дүрэм хэмжээ
    Энэхүү хууль цаазын бичигт хүн малын тоог нуун дарагдуулсан тохиолдолд оногдуулах торгуулийн хэм хэмжээг өгүүлжээ. Тодруулбал: Харьяат олон газраас аймаг шавийн захиргаанаас, нутгийн захиргааны дүрмийн ёсоор бүх ардын засгийн газраас тусгайлан тушааснаар хөрөнгө малын үнэн тусыг тодорхойлон мэдүүлэхүйц нэгэнт тарсан байцаахыг ялган салгаж цээрлүүлэн шийтгэх дүрэм хэмжээ. 1-р зүйл: Аливаа хүний хөрөнгийн малыг нэгээс 3 …
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Агваанхайдав
    “Шашин амьтны тусыг үйлдэхэд өндөр суудал, үлэмж баян хөрөнгө зоорь, өнөр олон шавь, өнгө хээмсэг нэр цол хэрэггүй, харин хэн ухаантай бол болох нь тэр” Хамба номун хан Агваанхайдав. /1779-1839/ Хамба номун хан Агваанхайдав нь буддын гүн ухаанд нэвтэрхий, соён гэгээрүүлэгч төвдөөр гийсэн их эрдэмтэн байв. Тэрээр монгол, төвд, самгард хэл бичигтэн байсан бөгөөд төвөд …
  • Ардыг гэгээрүүлэх яамны дүрэм
    Монгол улс ХХ зууны эхэн үед хэд хэдэн түүхэн үе шатыг дамжиж ирсэн билээ. Түүн дотроо Ардын хувьсгал ялж ардын засаг мандсан даруйдаа хүн ардаа бичиг үсэгт сургах их үйл хэрэг өрнөсөн юм. Ардын Засгийн газрын 1923 оны 53 дугаар тогтоолоор Дотоод хэргийн яамны Сургуулийн хэлтсийг Судар бичгийн хүрээлэнтэй нэгтгэн тусгай яам байгуулахаар шийдвэрлэсэн байна. …
  • Бага сургуульд хэл бичиг заах арга
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт Ишдоржийн зохиосон “Бага сургуульд хэл бичиг заах арга” хэмээх нэгэн ном хадгалагдаж байна.   Ардыг гэгээрүүлэх яамны хэвлэл, 23-р он, Мөн Ulaanbaatar “Monglpress” № 1278 хэмээн номд дармаллан бичжээ.   Уг ном нь Заах арга хэмээх юу болох ба түүний тус Бага сургуульд хэл бичиг заах тухай Анх үсгийн цагаан …
  • Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай.
    Богд ламын зохиолын хувь зүйл нэгээс үүсгэн туурвиж шашны үүдийг нээгч хэмээгдэх оршивай номын танилцуулгыг энд дарж үзнэ үү.
  • Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс.
    Богд Чингис хааны сан тахил үйлдэхийн ёс. Богд эзэн Чингис хааны шүтсэн алтан сүлдний сан. Суут богд Чингис хааны гэгээнээ өргөх өчиг оршвой. Чингис хааны энэ гурван сангийн судар нь Монгол Улсын Үндэсний Номын санд хадгалагдаж байна. Тухайн ном нь 1185/96 гэсэн дансны дугаартай, 16 хуудас, 26×26.5cm хэмжээтэй. Бийрээр муутуу цаасан дээр хар бэхээр хичээнгүй …
  • БОР ОГОТНЫ ТУУЖ. 
    2770/96 дансны дугаартай.   13х25 хэмжээтэй.  Хятад цаасан дээр хар бэхээр гараар хичээнгүйлэн бичсэн, шар даавуун цардмал хавтастай, 20 хуудас бүхий дэвтэрлэж үдсэн хэлбэртэй судар юм. Зохиогч нь тодорхойгүй энэхүү сургаалын сударт: Урьд насандаа сайн үйл хийсэн хүн бурхны зарлигаар дахин хүн биеийг олж төрдөг, харин нүгэлт муу зүйл хийсэн хүмүүс адгуус болон төрдөг гэдгийг уран зохиолын аргаар …
  • Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг
    Н.П. Макаров нь Оросын нэрт хэл шинжлэлийн эрдэмтэн бөгөөд маш өндөр боловсролтой хүн байжээ. Тэрээр маш олон нэвтэрхий толь, толь бичгүүд зохиосныг оросын үе үеийн нэрт зохиолчид гарын авлага болгон хэрэглэсээр иржээ. Түүний А.Н. Энгельхардт болон В.В.Шеерер нартай хамтран зохиосон “Герман-Орос хэлний бүрэн толь бичиг” нь 1909 онд хэвлэгдсэнээсээ хойш 14 удаа дахин хэвлэгдэж одоог …
  • Гэтэлгэгч дарь эх оршвой
    Намрын тэргэл саран мандлыгМянга давхарласан шиг царайлаг,Наргил оддын түмэн чуулганыгНэгэнд цогцлоосон шиг жавхаалагЭх дор мөргөмүй. /Дарь эхийн магтаалаас/ Гэтэлгэгч дарь эх оршвой.            Гар бичмэл /болгомол хар цаасан дээр алтаар 4 мөрөөр бичсэн/            Хуудасны тоо:5            Хэмжээ: 22.0×07.5 cm            Намбар нанзад бурхан Дарь эхэд зориулж айлдсан магтаал. Ногоон дарь эхийн туужаас хутагт Аръяабал …
  • Дөрвөн үндэсний чухал хураангуйн бичиг
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/07/Дөрвөн-үндэсний-чухал-хураангуйн-бичиг-3.docx
  • Дөрвөн цагийн байдлаар орчуулсан судар болой.
    Зохиогч нь тодорхойгүй энэхүү сургаалын зохиолыг Судар бичгийн хүрээлэнгээс Олноо өргөгдсөний арван хоёр (1922) онд Нийслэл хүрээн дэхь Орос Монголын хэвлэлийн газарт 32 нүүр бүхий хорголжин хэвээр хэвлэгджээ. Энэхүү ном болбоос хүний амьдралыг дөрвөн улиралтай адилтган зүйрлэж өгүүлсэн сургаалын зохиол юм. Тус зохиолд энэ тухай дурдахдаа: “Аяа орчлонгийн жам ёс хийгээд эргэгч дөрвөн цагийн байдлыг …
  • ЖАЛЗЭ ТЭМБАН ГАНЖУУР.
    МУҮНС-ийн Төвөд номын сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа Ганжуур судруудын дотор Жалзэ Тэмбан хэмээх ховор бөгөөд чухал түүхэн хэрэг явдалд холбогдох 111 боть, маш сайхан хичээнгүй нарийн үсэгтэй, бичмэл Ганжуур байдаг. Жалзэ-тэмбам хэмээх нэрийг зарим судлаач нар Төвөдийн Жалзэ хааны зарлигаар босго давуулж, гадагш гаргахыг хорьсон, хатуу цаазтай нандин эрхмийн ном болохыг заасан үг хэмээн хэлдэг …
  • Замбуутивийн умар зүгийн Их Монгол орны домгийн их шастир ухаантныг баясгагч гайхамшигт алтан дэвтэр оршвой.
    XX зууны эхэн үед Их хүрээний Зава Дамдин гавж хэмээн алдаршсан Лувсандаян буюу Лувсандамдин нь (1867-1937) Түшээт хан аймгийн Дайчин бэйсийн хошуу одоогийн дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын нутагт 1867 онд мэндэлжээ. Бага насандаа нутгийнхаа Цахиуртын жасад сууж лам болсон ба 17 насандаа Их хүрээний Гунгаачойлин дацанд  олон жил ном үзэж, 1905 онд гавжийн дамжаа барьсан …
  • Зарлигаар тогтоосон монгол улсын шастир.
    1918 онд Богд хааны зарлиг бууж Монгол шастир зохиох ажлыг эхлүүлэн 1919 онд түүхэн хутагт хувилгаадын түүх шастирыг хураангуйлан бичсэн уг бүтээлийг дүүргэж байжээ. Монгол шастирыг бүтээхэд голлон оролцсон хүмүүс бол Да лам Цэрэндэндэв, Хурц билигт Гомбо-цэрэн, Сэцэн хан аймгийн хурц гүн Галсандоной, Гавж Зава Дамдин, Гүүш Сумъяа, Гүн Дашням, Намсрайжав, Тогтох нар юм. Энэ …
  • Зэс барын Жадамба судар.
    Монголын сүүлчийн эзэн хаан буюу 8-р богд Жавзандамба хутагт Монгол дархны хосгүй авьяас, ур чадвар шингэсэн зэс барын Жадамба судрыг бүтээлгэж хойч үедээ өвлүүлж үлдээсэн нь өдгөө МУҮНС-ийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байна. Бүтэн гарчиг нь “Хутагт билгийн чанад хязгаарт хүрсэн найман мянгат оршвой” Монголчууд Жадамба судраа үүрч сүм дуган гэр орноо гороолж, бурхан шүтээнийхээ дээр …
  • Ламын гэгээний анхдугаар дүрийн туурвисан зохиол бүтээлийн дээжис.
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/06/Монголын-эрдэмтэн-мэргэдийн-төвд-хэлээр-туурвисан-зохиол-бүтээлийн-дээжээс.-Цуврал-№1-2.pdf
  • Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой
    Сборникъ Монголо-Бурятской Народной Поэзiи. Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой. МУҮНС-н Монгол номын сан хөмрөгт оросоор “Сборникъ Монголо-Бурятской Народной Поэзiи” (ангилал нь 894.23/М-692), монгол болон вагиндра үсгээр “Монгол Буриад үгсийн цэцэглэг хэмээх дэвтэр оршвой” гарчигтай 1911 онд Петербүрг дэх Цагаан хааны Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн барханд хэвлэсэн 65 хуудас бүхий товхимол ном байна. Энэхүү товхимлыг …
  • Монгол дархан сүлд цаазтай газруудын учир.
    1921 онд Цэвээний зохиосон Монгол дархан сүлд цаазтай газруудын учир. Монголын олон аймаг нутагт онгон дайллага бүхий дархан цаазтай газрууд олон бий. Эрт цагаас ард түмэнд онгон сүлд дархан бурхан хэмээн зарлаж, цаазтай газар болгосоор ирсэн ба олон  түмнээр дархан цаазтай газар мал адуу явуулахгүй, хүн олон нутаглуулахгүй болгосон нь, байгалийг нүцгэлж, ан амьтныг үргээхгүй, …
  • Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Сэтгүүлийн нэр: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Шүүх явдлын яам. Агуулга: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүлийн нүүрэнд “ Энэхүү дэвтэр дор хэвлэсэн тогтоол дүрэм зэргийг аливаа яам, албаны газрууд албан бичиг лүгээ нэгэн адил хүчин төгөлдөр болгон дагаж шийтгэвээс зохимуй.”хэмээн бичсэн байна. Энэхүү сэтгүүлээс тухайн үеийн засгийн газрын …
  • Монгол үсэг сурах бага хөвгүүдийн сурлагыг удирдах мөрийн бичиг.
    Судар бичгийн хүрээлэнгийн анхны дарга Онхуд овогт Сангижавын Жамьянгийн зохиосон судалгаа шинжилгээний ном бүтээлүүд МУҮНС-ийн сан хөмрөгт хадгалагддаг. Бид энэ удаа С.Жамъяан гүний зохиосон “Монгол үсэг сурах бага хөвгүүдийн сурлагыг удирдах мөрийн бичиг” хэмээх номыг танилцуулж байна. Уг номд монгол хэлний цагаан толгой үсгүүдийг таниулан бичсэнээс гадна үсгүүдийг чанга, хөндий, саармагаар ялгаж, А-ийн эгшиг бүхий …
  • Монгол хүн сансарт.
    Эрхэм уншигч та бүхэндээ Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт хадгалагдаж буй Үнэн сонины 1981, 1991, 2001, 2021 оны 3-р сарын дугаарт нийтлэгдсэн монгол хүн сансарт ниссэн тухай  нийтлэлүүдээс тоймлон хүргэж байна. Үнэн сонины дээрх оны 3-р сарын дугааруудад монгол хүн сансарт ниссэн нислэгтэй холбоотой 110 гаруй нийтлэл байна. Нийтлэлүүдийг бүрэн эхээр …
  • Монгол хэлний яруу найруулга
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт дунд сургуулийн сурагчдад зориулсан “Монгол хэлний яруу найруулга” хэмээх нэгэн ховор ном хадгалагдаж байна. Уг номд хуучин үг, оньсого, сургаал, ерөөл зэрэг Ардын амны өгүүлэл үгийн зохиол, Оюун түлхүүр, Чингис Богдын есөн өрлөгүүдтэй өнчин хөвгүүний цэцэлсэн шастир, Гүнгийн зуугийн гэгээний сургаалаас анх бүлгийн нэгэн хэсэг, Шидэт хүүрийн үлгэр, Гучин хоёр …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны эхний хэсгийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУИС-ийн багш, Хэл бичгийн ухааны доктор, дэд профессор М.Баярсайхан Дорно дахины номын сан хөмрөгийн онцлох номуудаас танилцуулсны үргэлжлэлийг хүлээн авч үзнэ үү.
  • ОНЦЛОХ НОМЫН ТАНИЛЦУУЛГА.
    МУҮНС-ийн Өрнө дахины сан хөмрөгт хадгалагдаж буй онцлох номын танилцуулга. МУИС -ийн философийн тэнхимийн багш, философийн ухааны доктор, дэд профессор Б.Дэлгэрмаа
  • ОРОС СЭТГҮҮЛҮҮД
    Лабораторное дело.­– М .: Медгиз, 1956.­– №1.-31с.              / Лабораторийн ажил /  Энэ хүү сэтгүүл нь  ЗХУ-ын Эрүүл мэндийн яамнаас эрхлэн гаргасан эмч нарын сэтгүүл юм. Эмч нарын эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, нийтлэлүүд багтсан. Улсын анагаах  ухааны  уран зохиолын хэвлэлийн газар хэвлэгдсэн байна.      Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт: 1956-1960.-  №1-6;  1961-1983.-  №1-12;  1984.-  №1-6, 8-12;  1985-1986.- …
  • Очирваань бурхны хувилгаан эзэн Чингис хааныг тахих ёс, есөн хүсэл гарах сэтгэлийн эрхт хаан хэмээх оршвой.
    Энэхүү номыг Ордос нутгийн гэлэн лам Дондовын хүсэлтээр Цорж Агваанлувсандондов бичжээ. Агваанлувсандондов нь эх дагина Дондогдуламын номын багш байсан бөгөөд 1887 онд Их Хүрээний цорж, 1900 онд Их Хүрээний дэд хамба, 1907 онд Их Хүрээний дархан цорж болж байжээ. Орос цаасан дээр хар бэхээр 6 мөрөөр бичсэнЦаасны хэмжээ:35.8×11 cmБичвэрийн хэмжээ:30×7.5 cmхуудасны тоо:5 Данс:NL10933-017
  • Оюун түлхүүр сургаал
    Оюун түлхүүр сургаал нь 13-р зууны үеэс уламжлагдан ирсэн монгол сургаалт зохиолын нэг юм. Энэ зохиол нь ард түмний дунд түгээмэл дэлгэрсэн сургаал бөгөөд олон бичээч нарын гарыг дамжин хуулагдсаар ирсэн тул нэлээд засварлагдсан байх магадлалтай гэж эрдэмтэд үздэг бөгөөд шарын шашны нөлөө нэлээд тусгагдсан байдаг. Монголчууд гэрээр бичиг үсэг сурч байсан хүүхэд багачуудад цагаан …
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Өвөр Монголын гэрэл зураг.
    Урлагийн олон төрөл зүйл дотор гэрэл зургийн түүх тийм урт биш. Тэр бол орчин үеийн физик ба химийн ухааны хөгжилтийн бүтээгдэхүүн мөн. Гэрэл болон сүүдэр бол гэрэл зургийн үндсэн элемент болдог хэмээн Өвөр Монголын гэрэл зураг түүврийн оршилд өгүүлжээ. Гэрэл зурагчид Өвөр Монголынхоо байгалийн сайхан, үндэстний зан заншил, түүхэн ахуй байдлын онцлогийг хэрхэн буулгасныг эндээс …
  • Өвөр Монголын зураг шуумал.
    ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж хэвлэсэн “Өвөр Монголын урлагийн цуврал”-ын нэг нь энэхүү Өвөр Монголын зураг шуумал юм. Энэ түүвэрт үндэстний болон орон нутгийн онцлогийг тусгасан хятад зураг, тосон ба усан будгийн зураг, бийрийн зургуудыг багтаажээ. МУҮНС-ийн Дорно дахины номын сан хөмрөг. Номын нэр: Өвөр Монголын зураг шуумал Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: …
  • Өвөр Монголын тамга сийлмэл
    Дорно дахины үндэстний соёлын өвөрмөц нэгэн хэлбэр бол тамга сийлмэлийн урлаг юм. Өвөр Монголын тамга сийлмэлийн урлаг эртний уламжлалаа залгамжлахын сацуу тал нутгийн соёлын шинжийг шингээж өөрийн онцлогоо бүрэлдүүлэн хөгжиж ирснийг уг түүврээс харж болно. Номын нэр: Өвөр Монголын тамга сийлмэл Ерөнхий редактор: Гао Янчин Хэвлэгдсэн газар: Хөх хот Хэвлэлийн газар: Өвөр Монголын их сургуулийн …
  • Өвөр Монголын уран бичлэг.
    Одоогоос 75 жилийн өмнө Монгол үндэстнээр голлогч үндэстэн болгосон анхдагч цөөн тоот үндэстний өөртөө засах орон байгуулагдсан түүхтэй. ӨМӨЗО байгуулагдсаны 60 жилийн ойд зориулж Өвөр Монголын урлагийн цувралыг найруулан хэвлэж байжээ. Үүний нэг нь Өвөр Монголын уран бичлэг юм. Тус номд Өвөр Монголын уран бичигтнүүдийн бүтээлүүдээс түүвэрлэн оруулжээ. Уран бичлэг бол нэгэн зүйлийн уламжлалт урлагийн …
  • Сайн үгт эрдэнийн сан “Субашид”
    Ухаантан мэргэд эрдмийн сан эзэгнэвчУвидас билгийн ном хаа холоос зөөнөУсан далайн сан хэмжээлшгүй их боловчУрсгал мөрөн бүгдийг хурааж авах мэт. /Эрдэнийн сан Субашидаас/ Сажа Бандид, XIII зууны эхний үед Субашид гэдэг шүлэглэлийг төвд хэлээр зохиожээ. Сажа Бандид Гунгаажалцан нь (1182 – 1251) Төвөдийн Зан мужийн хүн, Сажа (Цайвар шороот) нь түүний уг нутгийн нэр, Бандид …
  • ТАРГАН БАНДИДА ЦЭВЭЛВАНЧИГДОРЖ
    Сайн ноён хан аймгийн Агь үйзэн гүний хошуу хүрээний хувилгаан лам. Цэвэлванчигдорж (1836-1894) “Тарган бандид”, “Эрдэнэ бишрэлт мэргэн бандид” хэмээн олны дунд алдаршсан. Тэрээр «Мал адгуулагч дор туслахын учир адуу, тэмээ, үхэр, хонь, ямаан сүргийг арчлан эдлэх, эмчлэн засах арга» хэмээх таван номыг төвд хэлээр бичсэн нь Монголчуудын мал маллагааны арга, газар нутаг бүрийн өвөрмөц …
  • Тогтмол хэвлэл, Орос сэтгүүлүүд
    Архивын түүх, онол, архитектур, бүртгэлийн менежментийн асуудлаарх Зөвлөлтийн шинжлэх ухаан, практик сэтгүүл. 1923-1941 онд “Архивное дело”, 1956 оноос “Информационный бюллетень Главного архивного управления МВД СССР”, 1965 оноос “Вопросы архивоведения” нэрээр гарч байв. Өдгөө “Отечественные архивы” нэрээр гардаг сэтгүүл. 1925,1935-1941 оны дугаарууд
  • Тэнгэрээс заяатай богд Чингис хааны домог оршив.
    Уг зохиол нь Гонлүн хийдийн ширээт лам Цахар гэвш Лувсанчүлтэмийн “Сайн найлзуур огоот гарахуй хэмээгдэх” зохиолоос Буриадын Онон цүүгэл дацан буюу Төгс буянт өлзий хутгийн ном арвитгагч хийдийн шавь хэмээх Вагиндара сумади галва бадра дана буюу Агваанлувсангалсанжамба “Богд Чингис хааны домог” хэсгийг товчлон авч модон бараар арван тавдугаар равжунгийн гутгаар могой жил буюу 1869 онд …
  • Хуучны орос сэтгүүлүүд
    Кардиология 1 “Кардиология” 1937 онд Кардиология нэртэй гарч эхэлсэн бөгөөд 1971 оноос “Зүрх судлал” нэртэйгээр тус сэтгүүл хэвлэгдэх болжээ. Сэтгүүлд эмнэлзүйн, эмнэлзүйн өмнөх болон суурь судалгаа, түүнчлэн зүрх судасны өвчлөлийн зарим хэсэгт сэдэв тоймыг өгүүлдэг.                       Сан хөмрөгт:1962-1966№1-6; 1967-1989№1-12. 2. Кадры сельского хозяйства “Кадры сельского хозяйства” сэтгүүлийг 1975 оноос ЗСБНХУ-ын Хөдөө аж ахуйн яамнаас эрхлэн …
  • Цог сэтгүүл./Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг/
    Энэхүү сэтгүүлд их эрдэмтэн Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг нийтлэгджээ. Тэрээр хэлэхдээ: “Тэрчлэн дунд сургуульд монголын түүхийг бараг заахгүй байна. Монголын дунд сургуульд Македоны Александр, францын Напелеон нарыг сурагчдын чихийг дөжиртөл заагаад монголын их жанжин нэгдсэн монгол улсыг байгуулсан Чингис хаан, баатар эмэгтэй Мандухай нарын тухай шивнэж ч хэлдэггүй …
  • Чингисийн хоёр эр загалын тууж оршвой.
    МУҮНС-ийн Монгол номын сан хөмрөгт “Чингисийн хоёр эр загалын тууж оршвой” хэмээх 894.21 Ч-63 гэсэн данстай монгол бичгээр хэвлэгдсэн нэгэн ном хадгалагдаж байна. Чингисийн эр хоёр загалын тууж бол Монголын эртний уран зохиолын нэг бөгөөд бидний бичиг соёлын нандин өв юм. Утга санаа нь ах дүү хоёр загал морины дүрээр Чингис хаандаа бүх хүч чадлаа …
  • Шинжлэхүй ухаан
    Сэтгүүлийн нэр: Шинжлэхүй ухаан (1941 он №1) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Монгол ард улсын шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн сэтгүүл. Агуулга: 1941 оны №1 хуудас 7-д эрхлэгчдээс нийтэлсэн нь: “Энэ 1941 онд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын шинжлэх ухааны байгууллагын тэргүүлэгчдээс “Шинэ толь” сэтгүүлийн нэрийг “Шинжлэх ухаан” хэмээн өөрчилсөн бөгөөд энэ “Шинжлэх ухаан” хэмээх сэтгүүл нь хуучин ᠌᠌”Шинэ …
  • Эмгэг судлал, дотоод өвчний эмчилгээний сурах бичиг.
    Германы мэдрэлийн эмч Адольф фон Штрюмпел эмгэг судлал, хүний биеийн бүх эрхтэн системүүд өвөрмөц эмгэгийн талаар хамгийн өргөн агуулгатай энэхүү сурах бичгийг бичиж 1916 онд Петроград хотод анх хэвлүүлсэн байна. Нийт 139 зурагт тайлбар бүхий уг сурах бичиг нь анагаахын оюутнуудад чухал гарын авлага болж олон удаа дахин хэвлэгдэж байжээ. Зохиогч : Адольф фон Штрюмпел …
  • Эмэгтэйчүүдийн санал хэмээх сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтэс Агуулга: Сэтгүүлийг 1925 онд Дамдины Пагмадулам (зохиолч Д.Нацагдоржийн гэргий) санаачлан, намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтсийн сэтгүүл болгон хэвлүүлж байжээ. Энэхүү сэтгүүл Монголын эмэгтэйчүүд, Гоо марал гэсэн нэрээр гарч байсан. 1928 оны дугаар 8, 19-39 дүгээр хуудсанд  “Эмэгтэйчүүдийн бичиг үсгийн боловсролын тухай үлгэр жишээ болгосон өгүүлэл” – ээс …
  • Эрдэнэ зуугийн тухай.
    МУҮНС-ийн Монгол судлал, гар бичмэл номын сан хөмрөгт хадгалагдаж буй энэхүү дэвтэрчилсэн сударт Монгол оронд шарын шашин хэрхэн дэлгэрснийг товчлон өгүүлсэн бөгөөд  Автай сайн хаан Эрдэнэ зууг байгуулсан хийгээд хаана хаана хэзээ ямар ямар сүм хийд шүтээн суварга байгуулсан учрыг дурдсан байна. Бүтээсэн он, зохиогч  Тодорхойгүй. Дэвтэрлэсэн. Цэцэгтэй цардмал улаан хүрэн торгон хавтастай. 26.8×27.7 см …
  • Эртний түрэг толь бичиг
    Эртний түрэг толь бичигVIII-XIII зууны үеийн эртний түрэг бичгийн дурсгалуудаас олон арван жилийн туршид судалсан судалгааны материалын үндсэн дээр эмхэтгэгдсэн энэхүү толь бичиг нь бичгийн дурсгалуудад хадгалагдаж үлдсэн эртний түрэг хэлний үгсийн сан, аялгууны талаарх бүрэн мэдээллийг агуулсан анхны ном юм. Уг толь бичгийн эмхэтгэлийн ажлыг 1958-1962 оны үед эмхэтгэгчдийн бүлгийг толгойлж байсан А.К. Боровковын …

Соёлын өвийн үзэсгэлэн

  • “Мэргэд гарахын орон” толь бичгийн гар бичмэл
    “Мэргэд гарахын орон” хэмээх толь бичгийг Жанжаа Ролбийдорж тэргүүтэн эрдэмтэд Данжуурыг нэр томьёоны хувьд жигдлэн орчуулахын тулд 1741-1742 онд зохиожээ. Энэхүү толь бичиг дэх тэжээхүй ухаан буюу анагаах ухааны бүлгийг хуулж бичсэн төвөд-монгол хадмал, 22 хуудас бүхий буриад гар бичмэл юм.
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Алтан Жадамба
    Алтан Жадамбын бичвэрийн хэсгийг хар өнгөөр, гадна талын хүрээг нил ягаан өнгөөр будаж алтаар найман мөр бичжээ. Эхний хуудсанд найман тахил, тахилын эд зүйлийг зурж, цэнхэр өнгийн хүрээтэй шар торгоор бүрж, модон хавтсанд суулгасан байна. Бичвэрийн хоёр талд луу ороосон хос багана бүхий сүмийн дотор арслан сэнтийд заларч буй Бурхан багш, Майдар бурхныг алтаар товойлгон урлаж, эрдэнийн чулуу, шүр, сувд, оюу тэргүүтнээр чимэглэжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Алтан Жадамба /зүмбэртэй/
    Есөн эрдэнийн Ганжуурыг бичгийн мэргэд тусгайлан боловсруулсан хар цаасан дээр алт, мөнгө, шүр, сувд, номин, оюу, зэс, ган, таныг нарийн жороор бэх болгон бэлдэж, мөрийг эгнүүлэн бичсэн бөгөөд монгол зургийн аргаар бурхан шүтээн, тахилын зураг, монгол хээ угалз сэлтийг уран сайхнаар дүрсэлсэн байдаг. 2002 онд Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн Олон улсын баримтат өвд 2013 онд бүртгэгджээ.
  • Арван бурхны тангараг
    Тус бүтээл нь хамгийн жижиг модон барын хэвлэл бөгөөд муутуу цаасан дээр хар бэхээр 4 мөрөөр барласан 14 хуудас бүхий судар юм. Уг номыг академич, төрийн 3 удаагийн шагналт, зохиолч Ц. Дамдинсүрэн 1980 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдөр Улсын номын санд бэлэглэжээ.
  • Асрагч нэртийн түүх
    Халхын Сайн ноён ханы дээд өвөг Жамба эрх дайчин 1677 онд туурвисан энэхүү монгол түүхэн сурвалж нь “Монголын нууц товчоо” тэргүүтнийг шууд ашиглаж бичсэн ганц хувь модон үзгээр бичсэн Монголын түүхийн үнэ цэнтэй бүтээл юм. Ялангуяа 1662 оноос хойших Халх долоон хошуунд болсон 15 жилийн түүхэн үйл явдал, түүхэн зүтгэлтнүүдийн тухай баримт мэдээнүүд багтсан байдаг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Богдын өргөмжлөл
    ХХ зууны эхэн үед Манж Чин улсаас туурга тусгаарлаж, Богдыг хаан ширээнд залан, оны цолоо Олноо өргөгдсөн хэмээсэн билээ. Монгол улсдаа хүчин зүтгэсэн ноёд, лам нарт хишиг хүртээж, хэргэм зэрэг олгохыг батласан өргөмжлөлийг “Богдын өргөмжлөл” хэмээн нэрлэдэг.
  • Буянт хан хөвгүүний намтар /Вагиндра үсгээр/
    Бурхан багшийн хураангуй намтрыг орос цаасан дээр хар бэхээр хорголжин бараар вагиндра үсгээр барлажээ. XX зууны эхээр буюу 1905 онд буриад лам, соён гэгээрүүлэгч Агваандорж (Агваан Доржиев) монгол, тод бичгүүдэд тулгуурлан зохиосон шинэ үсэг билээ.
  • Галиг үсэг оршвой /Али-Гали үсэг/
    “Али Гали галиг үсгийг энэтхэг, санскрит нэр томьёог галиглахын тулд Харчины Аюуш гүүш 1587 онд зохиожээ. Энэхүү цагаан толгойн гар бичмэл нь санскрит, төвөд үсгийг хэрхэн галиглахыг журамласан бөгөөд 1800-аад оны эхэн үед бичигдсэн байна.”
  • Дипломатын түүхэн дэх Чингис хаан
  • Дөрвөлжин үсгийн дурсгал
    Уг дурсгалыг дөрвөлжин үсгээр орос хатуу цаасан дээр төмөр үзгээр ‘Монголын шинжлэх ухаан хөгжин бадрах болтугай’ хэмээн бичсэн байдаг.
  • Дөрвөлжин үсгийн дурсгал
    Уг дурсгалыг дөрвөлжин үсгээр орос хатуу цаасан дээр төмөр үзгээр ‘Монголын шинжлэх ухаан хөгжин бадрах болтугай’ хэмээн бичсэн байдаг.
  • Есөн эрдэнийн Ганжуур
    Есөн эрдэнийн Ганжуурыг бичгийн мэргэд тусгайлан боловсруулсан хар цаасан дээр алт, мөнгө, шүр, сувд, номин, оюу, зэс, ган, таныг нарийн жороор бэх болгон бэлдэж, мөрийг эгнүүлэн бичсэн бөгөөд монгол зургийн аргаар бурхан шүтээн, тахилын зураг, монгол хээ угалз сэлтийг уран сайхнаар дүрсэлсэн байдаг. 2002 онд Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн Олон улсын баримтат өвд 2013 онд бүртгэгджээ.
  • Есөн эрдэнийн Жадамба
    Есөн эрдэнээр бүтээсэн Жадамба нь МУҮНС-д хадгалагдаж буй эрдэнийн зүйлээр бичсэн хамгийн том хөлгөн судар юм. Судрын эхний болон сүүлчийн хуудсыг модоор хүрээлж торгоор бүрсэн ба хуудас бүрийг хоргой торгоор эмжиж хүрээлсэн байдаг. Xуудасны төв хэсэгт дугуй болон дөрвөлжин хүрээнд бурхдын хөргийг зурж, эхний хуудасны бичвэрийг зүмбэрээр товойлгож алтаджээ.
  • Ж.Цэвээн “Монгол улсын түүх”
    Хүннү гүрнээс эхлээд 1920 он хүртэлх Монгол улсын түүхийг хамарсан гурван бүлэг гар бичмэл бүтээл юм. Энэ нь Цэвээн гуайн “Оюутны сургууль”-д багшилж байсан үеийн лекц болно. Монголын орчин цагийн түүх бичлэгийн үндсийг тавьсан гэж эрдэмтэд үздэг.
  • Жадамба /Найман тахилтай/
    Уг судрыг гавж Самдан тэргүүтэн урчууд 1783 онд болгомол хар хөх цаасан дээр алтан үсгээр төвөдөөр бичиж, хоёр талын зандан модон хавтсыг ухаж сийлэн, хээ угалз, цэцэг навчийг зуран, маанийн зургаан үсгийг ланз үсгээр бичиж чимэглэн бүтээжээ. Судрын эргэн тойронд найман тахил, чандмань эрдэнэ, намжвандан зэргийг бадам цэцгийн сууринд өнгө ялган хээ угалзаар чимэглэн дүрсэлжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Жалзэ Тэмбан Ганжуур
    Жалзэ Тэмбан Ганжуурыг тавдугаар Далай лам Лувсанжамц Төвөдөөс Өндөр гэгээн Занабазарт 1671 онд бэлэг болгон өргөж байжээ. Энэхүү гоёмсог гар бичмэл эх нь Монголд төдийгүй дэлхийд хамгийн эртний ховор нандинд тооцогдох их хөлгөн судар юм.
  • Итгэл /Зүү ороож оёсон/
    XIX зууны сүүлчээр Түшээт хан аймгийн Ар долоон гөрөөчин овгийн уран хатгамалч Должин гэгч эмэгтэйн зүү ороож урласан Итгэл хэмээх судар юм. Энэхүү номын үсгийг алтан саат утсаар нэг ч зангилаа гаргалгүйгээр хар даавуун дээр зүү ороож, маш гоёмсгоор урласан байх ба судрын нэг нүүрийг даавууныхаа нэг талд хатгасан бөгөөд ийм хоёр нүүрийг ар талаар нь судрын нэгэн хуудас болгон нийлүүлж ирмэгийг улаан торгон утсаар хөвөрджээ.
  • Модон шогол
    Монголчууд судар хийх модон хайрцгийг шогол хэмээн нэрлэдэг. Судрын хуудсыг нугаларч үрчийхгүй, гадны гэмтлээс хамгаалахын тулд тухайн судрын хэмжээнд таарсан шогол хийдэг. Шоголыг хус, зандан зэрэг сайн чанарын модоор хийдэг бөгөөд голдуу хүрэн буюу улаан өнгөөр будаж, гадна талыг сийлбэр, зүмбэрээр чимэглэн, төрөл бүрийн хээ угалзаар гоёдог байжээ. Мөн маанийн 6 үсгийг төвд, ланз, соёмбо …
  • Монголын нууц товчоо /Хамгийн анхны хэвлэл/
    “Монголын нууц товчоо”-г анх Оросын эрдэмтэн П. И. Кафаров 1866 онд “Чингис хааны тухай эртний монгол түүх” хэмээх нэрээр орос хэлээр орчуулан хэвлүүлжээ.
  • Мөнгөн Сандуйн Жүд
    XIX зууны сүүлээр Манзуширын хийдэд Дагва тэргүүтэн дархчууд сүсэгтэн олны хандиваар цалин цагаан мөнгөн хуудсан дээр монгол дархны хөөмлийн аргаар өөрөөс нь үсэг товойлгон цохиж гаргаад алтдаж, бурхан бодисадын 50 хөргийг нарийн дүрслэн бүтээсэн судар юм. Нийт 1460 лан буюу 52 кг 560 гр алт, мөнгө орсон хэмээдэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 1995 оны 241-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Олсон боолт
    Ганжуур, Данжуур зэрэг том хэмжээтэй хөлгөн судруудыг баринтаглаж хавтаслан, гадуур нь татмал сур, сайн чанарын олсоор ороож бэхэлдэг. Олсон боолтны хэмжээ нь алд илүү урттай байх нь бий. Олсон боолтны нэг үзүүрт боолтыг султгахгүй, чанга байлгах зориулалттай гуулин арал байдаг. Монголчууд судрын боолтны арал дээр нар, сар, чандмань эрдэнэ, очир, зээбадыг дүрсэлсэн байдаг.
  • Оюун түлхүүр
    Монгол Улсын XVIII он буюу 1928 онд Ардыг гэгээрүүлэх яамнаас Улаанбаатар хот дахь монгол үсгийн хэвлэлийн хороонд хэвлэсэн хорголжин барын анхны хэвлэл гэдгээрээ онцлог.
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • С.Шагж – Дөт зам
    Шагж гуайн гар бичмэл нь манайд хадгалагдаж буй хамгийн жижиг монгол бичгээр бичсэн бүтээл юм. Энэхүү сурах бичигт монгол бичгийн цагаан толгой болон хэл зүйн зарим дүрмийг багтаасан байдаг.
  • Сахиусан дара эх
    XX зууны эхэн үед Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн жинхэнэ гишүүн, эрдэмтэн С. Шагж (1886-1938)-ийн бүтээсэн Ногоон, Цагаан Дара эхийн төвөд бичмэл судар юм. Нийтдээ 62 бадаг, 250 мөр, 5718 үсгийн тэмдэгт, 2510 цэг шад, бүхэлдээ 8228 тэмдэгтийг багтаажээ. Төвөд сав үсгээр 79 мөрөөр улаан хар бэхийг алаглуулан бичсэн, хамгийн жижиг бүтээл юм. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 2002 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2014 онд бүртгэгджээ.
  • Соёмбо үсгийн цагаан толгой
    Өндөр гэгээн Занабазарын зохиосон соёмбо үсгээр бичсэн энэхүү цагаан толгойг орос цаасан дээр улаан шунх, хар бэхээр бичжээ.
  • Судрын хавтас /Бурхантай/
    Энэхүү судрын хавтасны дээд талд маанийн 6 үсгийг ланз үсгээр бичиж, судрын богино хэсэгт зээбадыг хээ угалзаар чимэглэн гоёжээ. Судрын модон хавтсыг ухаж, 3 цагийн бурхан хийгээд голд байх бурханы хоёр талд хоёр шавийг нь гоёмсгоор дүрсэлсэн байна. Нөгөө хавтсан дээр цэрэг эрдмийн тэнгэр, хөгжим найрын тэнгэр, эд баялгийн тэнгэр, эрдэм ухааны тэнгэрийг өнгө ялган дүрсэлжээ. Судрын хүрээ хэсэгт нацагдорж болон найман тахилыг хээ угалзаар чимэглэсэн байдаг.
  • Судрын хавтас /Зүү ороож оёсон/
    Бор шар торгон дээр очир болон хээ угалзыг зүү ороон оёж, шар торгоор эмжсэн, цэнхэр торгон дотортой бүтээл юм.
  • Суут богд Чингис хааны тууж хэмээх оршвой /Тод үсгээр/
    Зая бандида Намхайжамцын зохиосон тод үсгээр “Өнчин хөвгүүний сэцэлсэн шастир”-ыг муутуу цаасан дээр хар бэх, улаан шунхаар 30 мөрөөр бичсэн гар бичмэл эх юм.
  • Тугалын арьсан баринтаг
    Тугалын арьсаар хийсэн 3 баринтаг хадгалагдаж байна. Хурга, тугалын арьсаар хийсэн баринтаг нь ном судрыг ус чийг авхуулахгүй, хугарч нугарахгүй тэнэгэрээр нь хадгалдаг онцлогтой.
  • Уламжлалт бичгийн хэрэглэгдэхүүн
    Монголчууд ном бүтээх аргыг Төвөдөөс сурсан гэж хэлж болно. Гэхдээ илүү ихээр нүүдэлчин соёл иргэншлийн нөлөө туссан байдгийг анзаарч болно. Нэг газраас нөгөө газар нүүдэллэн явагч ард түмэн мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээр аяны дөрөө даах бичгийн хэрэглэгдэхүүн урлаж байжээ. Мөн хулс, даавуу, модоор төрөл бүрийн хэрэглэгдэхүүн урлаж ном судар бүтээж байсан арвин баялаг уламжлалтай билээ. Тэр бүхний дээжээс та бүхэндээ толилуулж байна.
  • Үлгэрийн далай /Төмөр хавтастай/
    Энэхүү гар бичмэл эх нь хоёр талдаа төмрөөр хавтаслаж, үдэж, нугасалсан хоёр талд нь гарчиг бичих хэв цохьсон гэдгээрээ онцлогтой хадгалалт хамгаалалтын өвөрмөц дурсгал юм.
  • Үнсэн самбар, хулсан үзэг
    Монголчуудын дунд өргөн хэрэглэгдэж байсан бичгийн хэрэглэгдэхүүн бол үнсэн самбар, хулсан үзэг юм. Үнсэн самбарыг тэгш харуулдан зассан модоор хийж, гадаргууг тослон аргал болон ясны үнсээр өнгөлж, бичиг бичихэд бэлэн болгоно. Энэ самбарт үзүүрлэсэн зуруул, хулсан үзгээр бичдэг байна. Энэхүү өв нь ар шилийг арьсаар нааж тогтоосон 10 үнсэн самбарыг давхарлаж хийсэн бөгөөд самбар бүрийн дээд хэсэгт төвөд хэлний түгээмэл хэрэглэгддэг үгсийг цаасан дээр 2 мөрөөр бичиж наажээ.
  • Хутагт билгийн чанад хязгаараа (Хязгаарт) хүрсэн найман мянгат оршвой /Жадамба/
    МУҮНС-д хадгалагдаж буй алтаар монгол бичгээр бичсэн хамгийн том дурсгал юм. Тус бүтээлийг 1894 он буюу Бадаргуулт төрийн 20-p он хөх морин жилийн намрын дунд сарын сайн өдөр бичиж төгсгөжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Хутагт очроор огтлогч билгийн чанад хязгаараа (хязгаарт) хүрсэн их хөлгөн судар оршвой
    Доржжодба буюу монголчилбол “Очроор огтлогч” хэмээн нэрлэдэг. Алтан үсгээр монгол бичгээр бичсэн ховор дурсгалуудын нэг юм.
  • Хэвтээ дөрвөлжин үсэг
    Хэвтээ дөрвөлжин үсгийг Өндөр гэгээн Занабазар 1686 онд дөрвөлжин бичигт тулгуурлан зохиожээ. Энэхүү нэг хуудас барын судар нь хэвтээ дөрвөлжин үсгийн цагаан толгой болно.
  • Ц.Бавуудорж “Монголын их амар амгалан”
    Яруу найрагч Цогдоржийн Бавуудорж 2005 оны 11-р сард дүү Ц. Рэнцэнбавуу, Ц. Рэнцэнноров нарын хамт “Монголын их амар амгалан” шүлгээ зэс хуудсан дээр мөнгөн утсаар бичиж, хуудас бүрийн эхэнд мөнгөн бурхныг суулган эрдэнийн чулуугаар чимэглэжээ.
  • Цогт нууцын хураангуйн үндэс /Сандуйн жүд/
    XX зууны эхэн үед Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн жинхэнэ гишүүн, эрдэмтэн С. Шагж (1886-1938)-ийн бүтээсэн Ногоон, Цагаан Дара эхийн төвөд бичмэл судар юм. Нийтдээ 62 бадаг, 250 мөр, 5718 үсгийн тэмдэгт, 2510 цэг шад, бүхэлдээ 8228 тэмдэгтийг багтаажээ. Төвөд сав үсгээр 79 мөрөөр улаан хар бэхийг алаглуулан бичсэн, хамгийн жижиг бүтээл юм. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 2002 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2014 онд бүртгэгджээ.
  • Чингисийн дурсгалын түүвэр
    “Өнчин хөвгүүний сэцэлсэн шаштир” хэмээх бүтээлийг 1925 онд Бээжин дэх Тэмгэтийн байгуулсан монгол бичгийн хороонд ‘Чингисийн дурсгалын түүвэр’ нэрээр хэвлэжээ.
  • Чингисээс эхлэн Халхын бүх олон ноёдын угсаа залгамжилсан хүрдэн зургийн бичмэл
    Энэхүү угийн бичигт Халхын хошуудын засаг ноёдын угсаа гарлыг Чингис хаанаас эх аван хөтөлсөн бөгөөд хэн хэдийд бичсэн нь тодорхойгүй боловч угийн бичигт орсон хүмүүсийн төрсөн он цаг, бичгийн хэвийг харвал 19-р зууны эхний хагаст бичсэн байна хэмээн эрдэмтэд үздэг. МУҮНС-д хоёр хувь хадгалагдаж байгаагийн нэг нь нэлээд гэмтсэн байна.
  • Энх-Амгалангийн Жадамба
    Манж Чин улсын Энх-Амгалан хааны үед (1662-1722) бүтээгдсэн энэ судар нь МУҮНС-д хадгалагдаж буй модон бараар барласан хамгийн том судар юм. Хятад муутуу цаасан дээр төвөд үсгээр 8 мөрөөр хар бэхээр сийлж барлажээ. Судрын хүрээ чимэглэлийг хуудас нэг бүрчлэн улаан шунхан дардсаар дарж хүрээ үүсгэсэн байдаг.
  • Эрдэнийн товч /Өргөө Эх/
    Энэхүү хулсан үзгийн дармал тигээр бичсэн эх нь “Эрдэнийн товч” сурвалжийн ховор дурсгалын нэг бөгөөд МУҮНС-д ганц хувь хадгалагдаж буй. Бичгийн хэвийн хувьд бусад эхээс нэлээд эртнийх гэж үздэг.
  • Эрдэнийн товч /Хуйлмал/
    1662 онд Ордосын түүхч Саган сэцэний туурвисан Хаадын Үндэсний Эрдэнийн товч нэрт түүхэн сурвалжийн хуйлмал гар бичмэл нь Монголчуудын ном соёлын түүхэн дэх хамгийн урт ном юм. Энэхүү хуйлмал эхийг хэдэн онд хэн бичсэн нь тодорхойгүй боловч бичгийн тиг хэлбэрээс үзвэл XIX зууны сүүл, XX зууны эхэн үеийнх байх магадлалтай хэмээн эрдэмтэд үздэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Эртний хаадын үндэслэсэн төр ёсны зохиолыг товчлон хураасан алтан товч хэмээх оршвой
    Лувсанданзаны “Алтан товч”-ийн жинхэнэ эх болох хулсан үзгийн бичмэлийг Дорнод аймгийн Баянтүмэн хошууны Еншөөбүү овгийн Дарь тайжид хадгалагдаж байсныг Судар бичгийн хүрээлэнгийн анхны дарга О.Жамьян гуай 1926 онд олж авчирчээ. “Алтан товч” нь “Монголын нууц товчоо”-ны 282 зүйлээс 233 нь бараг тохирч байдаг учраас “Монголын нууц товчоо”-ны монгол бичгээр үлдсэн нэгэн эх гэж үздэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 1995 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2010 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн олон улсын баримтат өвд 2011 онд бүртгэгдсэн байна.
  • Эсгий шогол
    Монголчууд шоголыг модоор хийхийн зэрэгцээ эсгий ширж шогол хийдэг. Энэхүү шоголыг эсгийг ширэн, даавуугаар бүрж, гадна талд хээ угалзаар чимэглэжээ. Ийм эсгий буюу арьс ширээр хийсэн шоголын ирмэгт сур буюу бөсөөр уяа хийж шоголоо бэхэлж уядаг

Сурвалж бичгийн дээжис

  • “Мэргэд гарахын орон” толь бичгийн гар бичмэл
    “Мэргэд гарахын орон” хэмээх толь бичгийг Жанжаа Ролбийдорж тэргүүтэн эрдэмтэд Данжуурыг нэр томьёоны хувьд жигдлэн орчуулахын тулд 1741-1742 онд зохиожээ. Энэхүү толь бичиг дэх тэжээхүй ухаан буюу анагаах ухааны бүлгийг хуулж бичсэн төвөд-монгол хадмал, 22 хуудас бүхий буриад гар бичмэл юм.
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Асрагч нэртийн түүх
    Халхын Сайн ноён ханы дээд өвөг Жамба эрх дайчин 1677 онд туурвисан энэхүү монгол түүхэн сурвалж нь “Монголын нууц товчоо” тэргүүтнийг шууд ашиглаж бичсэн ганц хувь модон үзгээр бичсэн Монголын түүхийн үнэ цэнтэй бүтээл юм. Ялангуяа 1662 оноос хойших Халх долоон хошуунд болсон 15 жилийн түүхэн үйл явдал, түүхэн зүтгэлтнүүдийн тухай баримт мэдээнүүд багтсан байдаг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Богдын өргөмжлөл
    ХХ зууны эхэн үед Манж Чин улсаас туурга тусгаарлаж, Богдыг хаан ширээнд залан, оны цолоо Олноо өргөгдсөн хэмээсэн билээ. Монгол улсдаа хүчин зүтгэсэн ноёд, лам нарт хишиг хүртээж, хэргэм зэрэг олгохыг батласан өргөмжлөлийг “Богдын өргөмжлөл” хэмээн нэрлэдэг.
  • Ж.Цэвээн “Монгол улсын түүх”
    Хүннү гүрнээс эхлээд 1920 он хүртэлх Монгол улсын түүхийг хамарсан гурван бүлэг гар бичмэл бүтээл юм. Энэ нь Цэвээн гуайн “Оюутны сургууль”-д багшилж байсан үеийн лекц болно. Монголын орчин цагийн түүх бичлэгийн үндсийг тавьсан гэж эрдэмтэд үздэг.
  • Жалзэ Тэмбан Ганжуур
    Жалзэ Тэмбан Ганжуурыг тавдугаар Далай лам Лувсанжамц Төвөдөөс Өндөр гэгээн Занабазарт 1671 онд бэлэг болгон өргөж байжээ. Энэхүү гоёмсог гар бичмэл эх нь Монголд төдийгүй дэлхийд хамгийн эртний ховор нандинд тооцогдох их хөлгөн судар юм.
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюун түлхүүр
    Монгол Улсын XVIII он буюу 1928 онд Ардыг гэгээрүүлэх яамнаас Улаанбаатар хот дахь монгол үсгийн хэвлэлийн хороонд хэвлэсэн хорголжин барын анхны хэвлэл гэдгээрээ онцлог.
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Чингисийн дурсгалын түүвэр
    “Өнчин хөвгүүний сэцэлсэн шаштир” хэмээх бүтээлийг 1925 онд Бээжин дэх Тэмгэтийн байгуулсан монгол бичгийн хороонд ‘Чингисийн дурсгалын түүвэр’ нэрээр хэвлэжээ.
  • Чингисээс эхлэн Халхын бүх олон ноёдын угсаа залгамжилсан хүрдэн зургийн бичмэл
    Энэхүү угийн бичигт Халхын хошуудын засаг ноёдын угсаа гарлыг Чингис хаанаас эх аван хөтөлсөн бөгөөд хэн хэдийд бичсэн нь тодорхойгүй боловч угийн бичигт орсон хүмүүсийн төрсөн он цаг, бичгийн хэвийг харвал 19-р зууны эхний хагаст бичсэн байна хэмээн эрдэмтэд үздэг. МУҮНС-д хоёр хувь хадгалагдаж байгаагийн нэг нь нэлээд гэмтсэн байна.
  • Эрдэнийн товч /Өргөө Эх/
    Энэхүү хулсан үзгийн дармал тигээр бичсэн эх нь “Эрдэнийн товч” сурвалжийн ховор дурсгалын нэг бөгөөд МУҮНС-д ганц хувь хадгалагдаж буй. Бичгийн хэвийн хувьд бусад эхээс нэлээд эртнийх гэж үздэг.
  • Эртний хаадын үндэслэсэн төр ёсны зохиолыг товчлон хураасан алтан товч хэмээх оршвой
    Лувсанданзаны “Алтан товч”-ийн жинхэнэ эх болох хулсан үзгийн бичмэлийг Дорнод аймгийн Баянтүмэн хошууны Еншөөбүү овгийн Дарь тайжид хадгалагдаж байсныг Судар бичгийн хүрээлэнгийн анхны дарга О.Жамьян гуай 1926 онд олж авчирчээ. “Алтан товч” нь “Монголын нууц товчоо”-ны 282 зүйлээс 233 нь бараг тохирч байдаг учраас “Монголын нууц товчоо”-ны монгол бичгээр үлдсэн нэгэн эх гэж үздэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд 1995 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Ази-Номхон далайн бүс нутгийн өвд 2010 онд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн олон улсын баримтат өвд 2011 онд бүртгэгдсэн байна.

Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөг

  • Квант сэтгүүл
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи, Боловсролын шинжлэх ухааны академи Квант сэтгүүлийг Зөвлөлтийн шинжлэх ухааны академи болон Боловсролын шинжлэх ухааны академиас эрхлэн гаргадаг. Академич И.К.Кикоин, А.Н.Колмогоров, П.Л.Капица нарын санаачлагаар квант сэтгүүлийн анхны дугаар 1970 онд олны хүртээл болж байжээ. Энэхүү сэтгүүл нь олон нийтэд зориулсан математик, физикийн танин мэдэхүйн сэтгүүл юм. Сэтгүүлээс шинжлэх ухааны …
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Сэтгүүлийн нэр: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүл (Монгол бичгээр) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Шүүх явдлын яам. Агуулга: Монгол Улсын Засгийн Газрын албаны сэтгүүлийн нүүрэнд “ Энэхүү дэвтэр дор хэвлэсэн тогтоол дүрэм зэргийг аливаа яам, албаны газрууд албан бичиг лүгээ нэгэн адил хүчин төгөлдөр болгон дагаж шийтгэвээс зохимуй.”хэмээн бичсэн байна. Энэхүү сэтгүүлээс тухайн үеийн засгийн газрын …
  • Монгол хүн сансарт.
    Эрхэм уншигч та бүхэндээ Монгол Улсын Үндэсний номын сангийн Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт хадгалагдаж буй Үнэн сонины 1981, 1991, 2001, 2021 оны 3-р сарын дугаарт нийтлэгдсэн монгол хүн сансарт ниссэн тухай  нийтлэлүүдээс тоймлон хүргэж байна. Үнэн сонины дээрх оны 3-р сарын дугааруудад монгол хүн сансарт ниссэн нислэгтэй холбоотой 110 гаруй нийтлэл байна. Нийтлэлүүдийг бүрэн эхээр …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • ОРОС СЭТГҮҮЛҮҮД
    Лабораторное дело.­– М .: Медгиз, 1956.­– №1.-31с.              / Лабораторийн ажил /  Энэ хүү сэтгүүл нь  ЗХУ-ын Эрүүл мэндийн яамнаас эрхлэн гаргасан эмч нарын сэтгүүл юм. Эмч нарын эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, нийтлэлүүд багтсан. Улсын анагаах  ухааны  уран зохиолын хэвлэлийн газар хэвлэгдсэн байна.      Тогтмол хэвлэлийн сан хөмрөгт: 1956-1960.-  №1-6;  1961-1983.-  №1-12;  1984.-  №1-6, 8-12;  1985-1986.- …
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Тогтмол хэвлэл, Орос сэтгүүлүүд
    Архивын түүх, онол, архитектур, бүртгэлийн менежментийн асуудлаарх Зөвлөлтийн шинжлэх ухаан, практик сэтгүүл. 1923-1941 онд “Архивное дело”, 1956 оноос “Информационный бюллетень Главного архивного управления МВД СССР”, 1965 оноос “Вопросы архивоведения” нэрээр гарч байв. Өдгөө “Отечественные архивы” нэрээр гардаг сэтгүүл. 1925,1935-1941 оны дугаарууд
  • Хуучны орос сэтгүүлүүд
    Кардиология 1 “Кардиология” 1937 онд Кардиология нэртэй гарч эхэлсэн бөгөөд 1971 оноос “Зүрх судлал” нэртэйгээр тус сэтгүүл хэвлэгдэх болжээ. Сэтгүүлд эмнэлзүйн, эмнэлзүйн өмнөх болон суурь судалгаа, түүнчлэн зүрх судасны өвчлөлийн зарим хэсэгт сэдэв тоймыг өгүүлдэг.                       Сан хөмрөгт:1962-1966№1-6; 1967-1989№1-12. 2. Кадры сельского хозяйства “Кадры сельского хозяйства” сэтгүүлийг 1975 оноос ЗСБНХУ-ын Хөдөө аж ахуйн яамнаас эрхлэн …
  • Цог сэтгүүл./Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг/
    Энэхүү сэтгүүлд их эрдэмтэн Ц.Дамдинсүрэн Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойн хурал дээр хэлсэн үг нийтлэгджээ. Тэрээр хэлэхдээ: “Тэрчлэн дунд сургуульд монголын түүхийг бараг заахгүй байна. Монголын дунд сургуульд Македоны Александр, францын Напелеон нарыг сурагчдын чихийг дөжиртөл заагаад монголын их жанжин нэгдсэн монгол улсыг байгуулсан Чингис хаан, баатар эмэгтэй Мандухай нарын тухай шивнэж ч хэлдэггүй …
  • Шинжлэхүй ухаан
    Сэтгүүлийн нэр: Шинжлэхүй ухаан (1941 он №1) Эрхлэн гаргасан байгууллага: Монгол ард улсын шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн сэтгүүл. Агуулга: 1941 оны №1 хуудас 7-д эрхлэгчдээс нийтэлсэн нь: “Энэ 1941 онд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын шинжлэх ухааны байгууллагын тэргүүлэгчдээс “Шинэ толь” сэтгүүлийн нэрийг “Шинжлэх ухаан” хэмээн өөрчилсөн бөгөөд энэ “Шинжлэх ухаан” хэмээх сэтгүүл нь хуучин ᠌᠌”Шинэ …
  • Эмэгтэйчүүдийн санал хэмээх сэтгүүл (Монгол бичгээр)
    Эрхлэн гаргасан байгууллага: Намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтэс Агуулга: Сэтгүүлийг 1925 онд Дамдины Пагмадулам (зохиолч Д.Нацагдоржийн гэргий) санаачлан, намын төв хорооны эмэгтэйчүүдийн хэлтсийн сэтгүүл болгон хэвлүүлж байжээ. Энэхүү сэтгүүл Монголын эмэгтэйчүүд, Гоо марал гэсэн нэрээр гарч байсан. 1928 оны дугаар 8, 19-39 дүгээр хуудсанд  “Эмэгтэйчүүдийн бичиг үсгийн боловсролын тухай үлгэр жишээ болгосон өгүүлэл” – ээс …

Төвөд номын сан хөмрөг

  • “ Эм заслыг машид товчлон хураангуйлсан            рашааны хурим хэмээх оршвой
    Сүмбэ Хамба Ишбалжир /1704-1788/ он буюу арван хоёрдугаар жарны хөх бичин жилийн билгийн улирлын 8-р сарын 15-ны луу цагт Хөх Нуурын Толь гацаанд төржээ. Түүнийг дөрвөн настайд нь 1707 онд Сүмбэ шавран Лувсандамбийжалцаны хувилгаанаар тодруулсан байна. 9 настай байхад нь Хөх нуурын Гонглон хийдэд залсан байдаг./ БНХАУ Хөх-нуур мужийн Хүжүгийн монгол үндэстний өөртөө засах сяний нутагт …
  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Агваанхайдав
    “Шашин амьтны тусыг үйлдэхэд өндөр суудал, үлэмж баян хөрөнгө зоорь, өнөр олон шавь, өнгө хээмсэг нэр цол хэрэггүй, харин хэн ухаантай бол болох нь тэр” Хамба номун хан Агваанхайдав. /1779-1839/ Хамба номун хан Агваанхайдав нь буддын гүн ухаанд нэвтэрхий, соён гэгээрүүлэгч төвдөөр гийсэн их эрдэмтэн байв. Тэрээр монгол, төвд, самгард хэл бичигтэн байсан бөгөөд төвөд …
  • Гэтэлгэгч дарь эх оршвой
    Намрын тэргэл саран мандлыгМянга давхарласан шиг царайлаг,Наргил оддын түмэн чуулганыгНэгэнд цогцлоосон шиг жавхаалагЭх дор мөргөмүй. /Дарь эхийн магтаалаас/ Гэтэлгэгч дарь эх оршвой.            Гар бичмэл /болгомол хар цаасан дээр алтаар 4 мөрөөр бичсэн/            Хуудасны тоо:5            Хэмжээ: 22.0×07.5 cm            Намбар нанзад бурхан Дарь эхэд зориулж айлдсан магтаал. Ногоон дарь эхийн туужаас хутагт Аръяабал …
  • ЖАЛЗЭ ТЭМБАН ГАНЖУУР.
    МУҮНС-ийн Төвөд номын сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа Ганжуур судруудын дотор Жалзэ Тэмбан хэмээх ховор бөгөөд чухал түүхэн хэрэг явдалд холбогдох 111 боть, маш сайхан хичээнгүй нарийн үсэгтэй, бичмэл Ганжуур байдаг. Жалзэ-тэмбам хэмээх нэрийг зарим судлаач нар Төвөдийн Жалзэ хааны зарлигаар босго давуулж, гадагш гаргахыг хорьсон, хатуу цаазтай нандин эрхмийн ном болохыг заасан үг хэмээн хэлдэг …
  • Замбуутивийн умар зүгийн Их Монгол орны домгийн их шастир ухаантныг баясгагч гайхамшигт алтан дэвтэр оршвой.
    XX зууны эхэн үед Их хүрээний Зава Дамдин гавж хэмээн алдаршсан Лувсандаян буюу Лувсандамдин нь (1867-1937) Түшээт хан аймгийн Дайчин бэйсийн хошуу одоогийн дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын нутагт 1867 онд мэндэлжээ. Бага насандаа нутгийнхаа Цахиуртын жасад сууж лам болсон ба 17 насандаа Их хүрээний Гунгаачойлин дацанд  олон жил ном үзэж, 1905 онд гавжийн дамжаа барьсан …
  • Зэс барын Жадамба судар.
    Монголын сүүлчийн эзэн хаан буюу 8-р богд Жавзандамба хутагт Монгол дархны хосгүй авьяас, ур чадвар шингэсэн зэс барын Жадамба судрыг бүтээлгэж хойч үедээ өвлүүлж үлдээсэн нь өдгөө МУҮНС-ийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байна. Бүтэн гарчиг нь “Хутагт билгийн чанад хязгаарт хүрсэн найман мянгат оршвой” Монголчууд Жадамба судраа үүрч сүм дуган гэр орноо гороолж, бурхан шүтээнийхээ дээр …
  • Ламын гэгээний анхдугаар дүрийн туурвисан зохиол бүтээлийн дээжис.
    Та энд дарж үзнэ үү https://nationallibrary.mn/wp-content/uploads/2022/06/Монголын-эрдэмтэн-мэргэдийн-төвд-хэлээр-туурвисан-зохиол-бүтээлийн-дээжээс.-Цуврал-№1-2.pdf
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Очирваань бурхны хувилгаан эзэн Чингис хааныг тахих ёс, есөн хүсэл гарах сэтгэлийн эрхт хаан хэмээх оршвой.
    Энэхүү номыг Ордос нутгийн гэлэн лам Дондовын хүсэлтээр Цорж Агваанлувсандондов бичжээ. Агваанлувсандондов нь эх дагина Дондогдуламын номын багш байсан бөгөөд 1887 онд Их Хүрээний цорж, 1900 онд Их Хүрээний дэд хамба, 1907 онд Их Хүрээний дархан цорж болж байжээ. Орос цаасан дээр хар бэхээр 6 мөрөөр бичсэнЦаасны хэмжээ:35.8×11 cmБичвэрийн хэмжээ:30×7.5 cmхуудасны тоо:5 Данс:NL10933-017
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Сайн үгт эрдэнийн сан “Субашид”
    Ухаантан мэргэд эрдмийн сан эзэгнэвчУвидас билгийн ном хаа холоос зөөнөУсан далайн сан хэмжээлшгүй их боловчУрсгал мөрөн бүгдийг хурааж авах мэт. /Эрдэнийн сан Субашидаас/ Сажа Бандид, XIII зууны эхний үед Субашид гэдэг шүлэглэлийг төвд хэлээр зохиожээ. Сажа Бандид Гунгаажалцан нь (1182 – 1251) Төвөдийн Зан мужийн хүн, Сажа (Цайвар шороот) нь түүний уг нутгийн нэр, Бандид …
  • ТАРГАН БАНДИДА ЦЭВЭЛВАНЧИГДОРЖ
    Сайн ноён хан аймгийн Агь үйзэн гүний хошуу хүрээний хувилгаан лам. Цэвэлванчигдорж (1836-1894) “Тарган бандид”, “Эрдэнэ бишрэлт мэргэн бандид” хэмээн олны дунд алдаршсан. Тэрээр «Мал адгуулагч дор туслахын учир адуу, тэмээ, үхэр, хонь, ямаан сүргийг арчлан эдлэх, эмчлэн засах арга» хэмээх таван номыг төвд хэлээр бичсэн нь Монголчуудын мал маллагааны арга, газар нутаг бүрийн өвөрмөц …

Түүхэн сурвалж бичгүүд

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Уламжлалт бичгийн хэрэглэгдэхүүн

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Модон шогол
    Монголчууд судар хийх модон хайрцгийг шогол хэмээн нэрлэдэг. Судрын хуудсыг нугаларч үрчийхгүй, гадны гэмтлээс хамгаалахын тулд тухайн судрын хэмжээнд таарсан шогол хийдэг. Шоголыг хус, зандан зэрэг сайн чанарын модоор хийдэг бөгөөд голдуу хүрэн буюу улаан өнгөөр будаж, гадна талыг сийлбэр, зүмбэрээр чимэглэн, төрөл бүрийн хээ угалзаар гоёдог байжээ. Мөн маанийн 6 үсгийг төвд, ланз, соёмбо …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Олсон боолт
    Ганжуур, Данжуур зэрэг том хэмжээтэй хөлгөн судруудыг баринтаглаж хавтаслан, гадуур нь татмал сур, сайн чанарын олсоор ороож бэхэлдэг. Олсон боолтны хэмжээ нь алд илүү урттай байх нь бий. Олсон боолтны нэг үзүүрт боолтыг султгахгүй, чанга байлгах зориулалттай гуулин арал байдаг. Монголчууд судрын боолтны арал дээр нар, сар, чандмань эрдэнэ, очир, зээбадыг дүрсэлсэн байдаг.
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Судрын хавтас /Бурхантай/
    Энэхүү судрын хавтасны дээд талд маанийн 6 үсгийг ланз үсгээр бичиж, судрын богино хэсэгт зээбадыг хээ угалзаар чимэглэн гоёжээ. Судрын модон хавтсыг ухаж, 3 цагийн бурхан хийгээд голд байх бурханы хоёр талд хоёр шавийг нь гоёмсгоор дүрсэлсэн байна. Нөгөө хавтсан дээр цэрэг эрдмийн тэнгэр, хөгжим найрын тэнгэр, эд баялгийн тэнгэр, эрдэм ухааны тэнгэрийг өнгө ялган дүрсэлжээ. Судрын хүрээ хэсэгт нацагдорж болон найман тахилыг хээ угалзаар чимэглэсэн байдаг.
  • Судрын хавтас /Зүү ороож оёсон/
    Бор шар торгон дээр очир болон хээ угалзыг зүү ороон оёж, шар торгоор эмжсэн, цэнхэр торгон дотортой бүтээл юм.
  • Тугалын арьсан баринтаг
    Тугалын арьсаар хийсэн 3 баринтаг хадгалагдаж байна. Хурга, тугалын арьсаар хийсэн баринтаг нь ном судрыг ус чийг авхуулахгүй, хугарч нугарахгүй тэнэгэрээр нь хадгалдаг онцлогтой.
  • Уламжлалт бичгийн хэрэглэгдэхүүн
    Монголчууд ном бүтээх аргыг Төвөдөөс сурсан гэж хэлж болно. Гэхдээ илүү ихээр нүүдэлчин соёл иргэншлийн нөлөө туссан байдгийг анзаарч болно. Нэг газраас нөгөө газар нүүдэллэн явагч ард түмэн мал аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээр аяны дөрөө даах бичгийн хэрэглэгдэхүүн урлаж байжээ. Мөн хулс, даавуу, модоор төрөл бүрийн хэрэглэгдэхүүн урлаж ном судар бүтээж байсан арвин баялаг уламжлалтай билээ. Тэр бүхний дээжээс та бүхэндээ толилуулж байна.
  • Үнсэн самбар, хулсан үзэг
    Монголчуудын дунд өргөн хэрэглэгдэж байсан бичгийн хэрэглэгдэхүүн бол үнсэн самбар, хулсан үзэг юм. Үнсэн самбарыг тэгш харуулдан зассан модоор хийж, гадаргууг тослон аргал болон ясны үнсээр өнгөлж, бичиг бичихэд бэлэн болгоно. Энэ самбарт үзүүрлэсэн зуруул, хулсан үзгээр бичдэг байна. Энэхүү өв нь ар шилийг арьсаар нааж тогтоосон 10 үнсэн самбарыг давхарлаж хийсэн бөгөөд самбар бүрийн дээд хэсэгт төвөд хэлний түгээмэл хэрэглэгддэг үгсийг цаасан дээр 2 мөрөөр бичиж наажээ.
  • Эсгий шогол
    Монголчууд шоголыг модоор хийхийн зэрэгцээ эсгий ширж шогол хийдэг. Энэхүү шоголыг эсгийг ширэн, даавуугаар бүрж, гадна талд хээ угалзаар чимэглэжээ. Ийм эсгий буюу арьс ширээр хийсэн шоголын ирмэгт сур буюу бөсөөр уяа хийж шоголоо бэхэлж уядаг

Үзэсгэлэн

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • ЕБС-ИЙН СУРАГЧИД НОМЫН САНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААТАЙ ТАНИЛЦЛАА
    Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн И.Цэцэгбаяр багштай 7 ангийн 42, 1 дүгээр сургуулийн Монгол хэлний гүнзгийрүүлсэн сургалттай Н.Наранчимэг багштай 10 ангийн 35 сурагч номын сангийн үйл ажиллагаатай танилцаж, үнэт ховор номын музейгээр аяллаа. Аяллаас олж мэдсэн зүйлсээр нь танин мэдэхүйн асуулт хариултын тэмцээн явуулж 2 сурагчийг ном, дурсгалын зүйлээр шагналаа. Нийслэлийн ЕБ-ийн 50 дугаар сургуулийн …
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.

Шинэ ном

Эрдэнэсээр урласан бүтээлийн дээжис

  • 100 жил зургийн үзэсгэлэн
    Монгол улсад орчин цагийн номын сан үүсэж хөгжсөний 100 жил, Үндэсний номын сан байгуулагдсаны 100 жилийн ойд зориулан “Үндэсний номын сан 100 жил – 100 баримт” сэдэвт үзэсгэлэнг Судар бичгийн хүрээлэн үүсгэн байгуулагдсанаас эдүгээ хүртэл хугацаанд номын сангийн талаар гарсан зарлиг, тогтоол, шийдвэрийн баримт бичгүүд, анхан үүсгэсэн данс, номын сангийн бүтэц, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүд …
  • Алтан Жадамба
    Алтан Жадамбын бичвэрийн хэсгийг хар өнгөөр, гадна талын хүрээг нил ягаан өнгөөр будаж алтаар найман мөр бичжээ. Эхний хуудсанд найман тахил, тахилын эд зүйлийг зурж, цэнхэр өнгийн хүрээтэй шар торгоор бүрж, модон хавтсанд суулгасан байна. Бичвэрийн хоёр талд луу ороосон хос багана бүхий сүмийн дотор арслан сэнтийд заларч буй Бурхан багш, Майдар бурхныг алтаар товойлгон урлаж, эрдэнийн чулуу, шүр, сувд, оюу тэргүүтнээр чимэглэжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Алтан Жадамба /зүмбэртэй/
    Есөн эрдэнийн Ганжуурыг бичгийн мэргэд тусгайлан боловсруулсан хар цаасан дээр алт, мөнгө, шүр, сувд, номин, оюу, зэс, ган, таныг нарийн жороор бэх болгон бэлдэж, мөрийг эгнүүлэн бичсэн бөгөөд монгол зургийн аргаар бурхан шүтээн, тахилын зураг, монгол хээ угалз сэлтийг уран сайхнаар дүрсэлсэн байдаг. 2002 онд Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн Олон улсын баримтат өвд 2013 онд бүртгэгджээ.
  • Есөн эрдэнийн Ганжуур
    Есөн эрдэнийн Ганжуурыг бичгийн мэргэд тусгайлан боловсруулсан хар цаасан дээр алт, мөнгө, шүр, сувд, номин, оюу, зэс, ган, таныг нарийн жороор бэх болгон бэлдэж, мөрийг эгнүүлэн бичсэн бөгөөд монгол зургийн аргаар бурхан шүтээн, тахилын зураг, монгол хээ угалз сэлтийг уран сайхнаар дүрсэлсэн байдаг. 2002 онд Монгол Улсын Засгийн Газрын түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн Дурсамж” хөтөлбөрийн Олон улсын баримтат өвд 2013 онд бүртгэгджээ.
  • Есөн эрдэнийн Жадамба
    Есөн эрдэнээр бүтээсэн Жадамба нь МУҮНС-д хадгалагдаж буй эрдэнийн зүйлээр бичсэн хамгийн том хөлгөн судар юм. Судрын эхний болон сүүлчийн хуудсыг модоор хүрээлж торгоор бүрсэн ба хуудас бүрийг хоргой торгоор эмжиж хүрээлсэн байдаг. Xуудасны төв хэсэгт дугуй болон дөрвөлжин хүрээнд бурхдын хөргийг зурж, эхний хуудасны бичвэрийг зүмбэрээр товойлгож алтаджээ.
  • Жадамба /Найман тахилтай/
    Уг судрыг гавж Самдан тэргүүтэн урчууд 1783 онд болгомол хар хөх цаасан дээр алтан үсгээр төвөдөөр бичиж, хоёр талын зандан модон хавтсыг ухаж сийлэн, хээ угалз, цэцэг навчийг зуран, маанийн зургаан үсгийг ланз үсгээр бичиж чимэглэн бүтээжээ. Судрын эргэн тойронд найман тахил, чандмань эрдэнэ, намжвандан зэргийг бадам цэцгийн сууринд өнгө ялган хээ угалзаар чимэглэн дүрсэлжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Мөнгөн Сандуйн Жүд
    XIX зууны сүүлээр Манзуширын хийдэд Дагва тэргүүтэн дархчууд сүсэгтэн олны хандиваар цалин цагаан мөнгөн хуудсан дээр монгол дархны хөөмлийн аргаар өөрөөс нь үсэг товойлгон цохиж гаргаад алтдаж, бурхан бодисадын 50 хөргийг нарийн дүрслэн бүтээсэн судар юм. Нийт 1460 лан буюу 52 кг 560 гр алт, мөнгө орсон хэмээдэг. Монгол Улсын Засгийн Газрын 1995 оны 241-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • МУҮНС 100 жилийн ойд зориулсан цуврал ярилцлага
    Сэдэв: “Хүүхдийн номын сан” Зочид: Хүүхдийн Төв номын сангийн 2001-2021 оны захирал Д.Оюунбилэг Нэгдүгээр сургуулийн номын санч Т.Отгоо Чингэлтэй дүүргийн Хүүхдийн номын өргөөний эрхлэгч Ц.Баянмөнх
  • Оюуны Охь – Цахим үзэсгэлэн
    Та энд дарж цахим үзэсгэлэнтэй танилцана уу.
  • Хутагт билгийн чанад хязгаараа (Хязгаарт) хүрсэн найман мянгат оршвой /Жадамба/
    МУҮНС-д хадгалагдаж буй алтаар монгол бичгээр бичсэн хамгийн том дурсгал юм. Тус бүтээлийг 1894 он буюу Бадаргуулт төрийн 20-p он хөх морин жилийн намрын дунд сарын сайн өдөр бичиж төгсгөжээ. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2012 оны 105-р тогтоолоор түүх соёлын ХОСГҮЙ ҮНЭТ өвд бүртгэжээ.
  • Хутагт очроор огтлогч билгийн чанад хязгаараа (хязгаарт) хүрсэн их хөлгөн судар оршвой
    Доржжодба буюу монголчилбол “Очроор огтлогч” хэмээн нэрлэдэг. Алтан үсгээр монгол бичгээр бичсэн ховор дурсгалуудын нэг юм.
  • Ц.Бавуудорж “Монголын их амар амгалан”
    Яруу найрагч Цогдоржийн Бавуудорж 2005 оны 11-р сард дүү Ц. Рэнцэнбавуу, Ц. Рэнцэнноров нарын хамт “Монголын их амар амгалан” шүлгээ зэс хуудсан дээр мөнгөн утсаар бичиж, хуудас бүрийн эхэнд мөнгөн бурхныг суулган эрдэнийн чулуугаар чимэглэжээ.

Back to top button
%d bloggers like this: